Wynagrodzenie z tytułu służebności przesyłu – część II

Spornym aspektem pomiędzy stronami, tj. właścicielem nieruchomości a przedsiębiorcą przesyłowym podczas ustalania należnego wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu jest kwestia, czy przysługujące wynagrodzenie winno zostać wypłacone jednorazowo, czy też przedsiębiorca przesyłowy winien dokonywać wypłaty okresowo.

 

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż wypłata jednorazowego wynagrodzenia – pomimo dominującego stanowiska w orzecznictwie w tym zakresie – nie jest jedynym możliwym sposobem wypłaty wynagrodzenia z tytułu ustanowienia odpłatnej służebności przesyłu.Brak jest bowiem podstaw do uznania, iż jedynym możliwym i prawidłowym sposobem wypłaty wynagrodzenia jest wypłata jednorazowego świadczenia. Zapisy Kodeksu cywilnego nie wskazują, czy wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu ma być świadczeniem jednorazowym lub okresowym, a przez to nie wykluczona jest możliwość wypłaty wynagrodzenia z tytułu służebności przesyłu jako świadczenia okresowego. 

 

Podkreślenia wymaga fakt, iż powyższa problematyka była przedmiotem zainteresowania doktryny, jak i wydano w tym zakresie liczne orzeczenia sądowe. W szczególności wskazać należy, iż prof. Krzysztof Pietrzykowski podkreślił, iż zważywszy na fakt, iż zgodnie z 3054 K.c. do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych, to jednocześnie zastosowanie mają orzecznictwo oraz poglądy doktryny w zakresie ustalania wynagrodzenia w innych wskazanych w Kodeksie cywilnym sytuacji dotyczących służebności, a to w świetle art. 145 i 151 K.c. W konsekwencji trwałość utrudnień i istotnych ograniczeń w eksploatacji nieruchomości uzasadnia wręcz przyznanie wynagrodzenia okresowego przez cały okres istnienia obciążenia. Taka ciągłość posadowienia urządzeń przesyłowych na nieruchomości uprawnionego do otrzymania wynagrodzenia uzasadnia również podstawę ustalenia czasu trwania służebności. W takim bowiem przypadku daleko idące ograniczenie możliwości wytyczania uprawnień właścicielskich oraz brak rzeczowego powiązania istnienia służebności ze świadczeniem wynagrodzenia okresowego czyni wątpliwą dopuszczalność ustanowienia służebności ad infinitum (Kodeks cywilny. Komentarz do art. 1-449[10]. Tom I, 2013 prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski).

 

Powyższą problematyką zajmował się również Sąd Apelacyjny w Katowicach, który w wyroku z dnia 18 lipca 2013 r., w sprawie oznaczonej sygnaturą akt I ACa 434/13 orzekł, iż wynagrodzenie, o którym mowa w art. 3052 § 2 K.c., wcale nie musi mieć charakteru jednorazowego, wskazując jednocześnie, iż „na tle analogicznego unormowania służebności drogi koniecznej (art. 145 K.c.) orzecznictwo jednoznacznie wszak stanęło na stanowisku, że wynagrodzenie przybrać może postać świadczeń okresowych, podobnych w swej istocie do czynszu, nie ma zatem żadnych przeszkód, by ów dorobek orzeczniczy zastosować także do służebności przesyłu”.

 

Uwzględniając powyższe stanowisko doktryny i judykatury uznać należy, iż w pełni zasadnym jest dokonywanie wypłat z tytułu wynagrodzenia zarówno poprzez wypłatę jednorazowego wynagrodzenia, jak i wypłatę świadczenia okresowego. Podkreślenia wymaga jednak fakt, iż wypłata wynagrodzenia w sposób okresowy z uwagi na ciągłość posadowienia urządzeń przesyłowych pozwala na rekompensatę w pełni, nie powodując, iż przedsiębiorca przesyłowy uzyskuje możliwość korzystania z przedmiotowej służebności przesyłu na czas nieokreślony, wręcz na cały okres, w którym urządzenie przesyłowe znajduje się na nieruchomości uprawnionego do wynagrodzenia. Podczas ustalania jednorazowego wynagrodzenia nie sposób natomiast ustalić przez jaki okres urządzenie przesyłowe będzie znajdowało się na nieruchomości uprawnionych, a w konsekwencji za jaki okres zasadnym jest uzyskanie wynagrodzenia. Rekompensata winna bowiem zawsze obejmować cały okres istnienia obciążenia.