Podstawowe zasady dziedziczenia ustawowego
Dziedziczenie ustawowe to sytuacja, która pojawia się w przypadku, gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu. Zasady dziedziczenia ustawowego są nieco odmienne w przypadku jeżeli spadkodawca zmarł (tzn. nastąpiło otwarcie spadku) po 28 czerwca 2009 roku lub przed tą datą. W pierwszym przypadku do spadku powołane są osoby z jednej z poniżej wskazanych grup. Jeśli w danej grupie nie ma żadnych osób zdolnych do dziedziczenia, to dziedziczą osoby z kolejnej grupy.
Dziedziczenie ustawowe spadkobierców z pierwszej grupy
W pierwszej kolejności (w tzw. grupie 1) do powołanych do dziedziczenia spadku zaliczają się dzieci spadkodawcy i jego małżonek, dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże spadek przypada małżonkowi spadkobiercy w części nie mniejszej niż 1/ 4 całości. W przypadku, gdy dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział jaki by mu przypadł, przypada jego dzieciom w częściach równych.
Dziedziczenie ustawowe spadkobierców z drugiej grupy
W dalszej kolejności (grupa 2) w przypadku braku zstępnych spadkodawcy (dzieci) powołani do dziedziczenia z ustawy są małżonek i rodzice. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem wynosi 1/4 całości spadku. W przypadku braku dzieci i małżonka spadkobiercy cały spadek przypada rodzicom spadkodawcy w częściach równych. Jeżeli spadkodawca w chwili śmierci miał już tylko jednego rodzica, ponieważ drugi zmarł wcześniej, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, a pozostawiło po sobie dzieci, udział spadkowy, który by mu przypadł przypada jego dzieciom. Jeżeli zaś jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych (dzieci), udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.
Dziedziczenie ustawowe spadkobierców z trzeciej grupy
Do spadku mogą być również powołani dziadkowie (grupa 3) spadkodawcy w przypadku, gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie zstępnych (dzieci), braku małżonka spadkodawcy, rodziców, rodzeństwa i dzieci rodzeństwa. Spadek przypada dziadkom spadkodawcy i w takiej sytuacji dziedziczą oni w częściach równych. Gdy któreś z dziadków nie dożyło otwarcia spadku, udział, który by mu przypadł, dziedziczą jego dzieci według podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy. Jeżeli dziadek, który nie dożył otwarcia spadku, nie miał zstępnych (dzieci) udział, który by mu przypadł przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.
Dziedziczenie ustawowe spadkobierców z czwartej grupy
W przypadku, gdy spadkodawca nie ma małżonka i krewnych, którzy mogliby odziedziczyć majątek z ustawy, do dziedziczenia powołani są w równych częściach dzieci małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku (grupa 4).
Ostatnia grupa spadkobierców ustawowych.
W grupie 5 w ramach dziedziczenia ustawowego spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, ale tylko w przypadku, gdy spadkodawca nie ma spadkobierców ustawowych: małżonka, krewnych, dzieci małżonka. Jeżeli ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie może zostać ustalone, albo, gdy ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Łukasz Kubski
CDO24 Centrum Ochrony Prawnej
Infolinia: 801 00 31 38
Informujemy, że powyższy artykuł nie jest opinią ani poradą prawną i nie może służyć jako ekspertyza przed sądem, urzędem czy osobą prywatną. Proszę pamiętać, że ze względu na długość opracowania artykuł dostarcza jedynie informacji ogólnych, które w konkretnym przypadku nie mogą zastąpić porady prawnej.
Proszę pamiętać, że osoby posiadające Ochronę Prawną CDO24 zawsze mogą zasięgnąć dodatkowych informacji w departamencie prawnym CDO24 pod numerem telefonu 801 003 138 (lub 32 44 57 822), który działa codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.30. Pozostałe osoby zainteresowane posiadaniem ochrony prawnej zapraszamy do zapoznania się z ofertą CDO24 na stronie internetowej www.cdo24.pl.
Masz pytanie do prawnika? Napisz do nas: gazeta@cdo24.pl. Odpowiedzi na najciekawsze i najczęściej pojawiające się Państwa pytania, będziemy zamieszczali w naszych artykułach.