Wcześniejsza emerytura dla górników – cz.1

1) ukończył 55 lat życia;

2) ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej;

3) nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

 

Wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, wynosi 50 lat (art. 50 ust. 2 ustawy).

 

Ponadto prawo do górniczej emerytury, bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, przysługuje pracownikom, którzy pracę górniczą wykonywali pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres wynoszący co najmniej 25 lat, z uwzględnieniem zasady, że do tych okresów pracy górniczej zalicza się także okresy niezdolności do pracy z tytułu wypadku przy pracy albo z tytułu choroby zawodowej, za które wypłacone zostało wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy albo świadczenie rehabilitacyjne (art. 50e ust. 1 i 2 ustawy).

 

W powyższych przypadkach prawo do górniczej emerytury przysługuje bez względu na datę urodzenia górnika.

 

Ustawa rozróżnia ponadto następujące rodzaje emerytur górniczych:

1) emerytury dla górników urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 roku: 

– emerytura w wieku obniżonym (55/60 lat kobiety/mężczyźni) przy 15-letnim okresie pracy w szczególnych warunkach w ogólnym okresie ubezpieczenia górnika (20/25 lat kobiety/mężczyźni) na podstawie § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zw. z art. 32 ustawy; 

– emerytura na warunkach powszechnych (art. 27 ustawy) w wieku obniżonym (o 6 miesięcy za każdy rok pracy górniczej wymienionej poniżej, nie więcej jednak niż o 15 lat), pod warunkiem wykonywania przez co najmniej 5 lat pracy górniczej pod ziemią, o której mowa w art. 50c ust. 1 albo pracy górniczej na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w kopalniach otworowych siarki, o której mowa w art. 50c ust.1 pkt.4-5 wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie art. 39; 

 

2) emerytury dla górników urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, a przed dniem 1 stycznia 1969 roku – emerytury wymienione w pkt.b na podstawie art. 46 ust.1, pod warunkiem łącznego spełnienia przesłanek określonych w przepisach § 4 Rozporządzenia Rady Ministrówz dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zw. z art. 32 lub art. 39 do końca 2008 roku i nieprzystąpienia do OFE albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

 

Ważne jest ustalenie zakresu pojęcia „praca górnicza”. Pojęcie to generalnie oznacza okres zatrudnienia górnika pod ziemią oraz na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, tj. okresy pracy górniczej wymienione w art. 50c ust.1 ustawy wykonywane co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy (wymóg określony w art. 50b). W przypadku wykonywania pracy o charakterze mieszanym (tj. pod ziemią i na powierzchni) praca ta stanowi pracę górniczą, jeżeli jest wykonywana pod ziemią co najmniej przez połowę dniówek roboczych w miesiącu, obliczanych w stosunku do czasu pracy obowiązującego w myśl zasad Kodeksu pracy w danym zawodzie (wyrok SN z dnia 8 maja 1989 roku, II URN 34/89).

 

Piotr Kisiel, prawnik Zarządu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ Solidarność