Związki zawodowe w Finlandii
Finlandia należy do państw o jednym z najwyższych wskaźników uzwiązkowienia na świecie. W organizacjach związkowych zrzeszonych jest ponad 80 proc. pracowników. Trzy główne centrale związkowe tworzy ponad 70 mniejszych federacji.
Największą fińską centralą związkową jest istniejąca od 1907 roku Centralna Organizacja Fińskich Związków Zawodowych (SAK). Na początku tego roku SAK skupiała ponad milion pracowników zatrudnionych w sektorach publicznym i prywatnym. Blisko połowa z nich to osoby pracujące w przemyśle wytwórczym, pozostali to pracownicy sektora usług oraz administracji rządowej i samorządowej. 53 proc. członków tej centrali stanowią mężczyźni.
Podstawą stosunków pracy w Finlandii są układy zbiorowe pracy. Dlatego SAK negocjuje w imieniu swoich członków ramowe umowy z centralnymi organizacjami pracodawców. W oparciu o te umowy organizacje członkowskie prowadzą negocjacje swoich ponadzakładowych układów zbiorowych pracy.
Fińska Konfederacja Związków Zawodowych Urzędników (STTK) jest największą organizacją pracowników umysłowych. Liczy 615 000 osób, blisko dwie trzecie stanowią kobiety. Członkami STTK są pracownicy służby zdrowia, usług prywatnych i sektora publicznego na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym. Są to między innymi: pielęgniarki, technicy, policjanci, sekretarki, oficerowie marynarki handlowej, inżynierowie budownictwa oraz specjaliści od marketingu. STTK powstała w 1946 roku i na początku była tylko organizacją zrzeszającą pracowników umysłowych przemysłu. Na początku lat dziewięćdziesiątych nastąpiła zmiana. W obecnym kształcie centrala istnieje od 1993 roku.
Fińska Konfederacja Związków Zawodowych Akademików (AKAVA) jest centralą zrzeszającą pracowników według kryterium wykształcenia. Jej członkami są osoby z wyższym wykształceniem uniwersyteckim i politechnicznym oraz pracownicy naukowi. Centrala liczy ponad pół miliona członków, tworzą ją 32 oddziały. AKAVA posiada także ok. 100 tys. członków wśród studentów.
W Finlandii funkcjonują również silne reprezentacje pracodawców. Centrale te zrzeszają ponad 70 proc. pracodawców z sektora publicznego i prywatnego.
Stosunki pracy na fińskim rynku pracy charakteryzują się ścisłą współpracą między państwem a partnerami społecznymi. Niemal wszystkie przepisy dotyczące pracy zawodowej opierają się na trójstronnych porozumieniach. Najważniejszym dokumentem ustalającym ramy prawne zbiorowych stosunków pracy jest Act (Työehtosopimuslaki) z 1946 roku uzupełniany podstawowymi porozumieniami między konfederacjami związkowymi i organizacjami pracodawców.
W Finlandii nie ma jednej uniwersalnej stawki płacy minimalnej. Wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalają porozumienia zbiorowe w różnych sektorach rynku pracy. Ustalenia te są wiążące dany sektor i mają zastosowanie do fińskich pracowników oraz obcokrajowców. Jeżeli w danej dziedzinie działalności gospodarczej nie istnieje umowa ogólna dotycząca warunków pracy, wielkość wynagrodzenia można uzgodnić. Jego wysokość może być oparta na zaleceniach związków zawodowych. W Finlandii funkcjonuje komisja do spraw zatwierdzania zobowiązań ogólnych umów o warunkach pracy, która działa przy Ministerstwie Zdrowia i Spraw Socjalnych. Komisja dba o publikowanie umów o warunkach pracy w formie spisów ogólnych. Wynagrodzenie niższe od określonego w ogólnie obowiązującej umowie o warunkach pracy jest nieważne. Porozumienia zbiorowe gwarantują również pracownikom wyższe wynagrodzenie za dodatkową pracę i nadgodziny oraz inne rekompensaty i dodatki w niektórych branżach.
Pracownik może umówić się z pracodawcą, że część wynagrodzenia będzie otrzymywał w formie wyżywienia, zakwaterowania lub innych korzyści. Może to być np. samochód służbowy, mieszkanie, telefon komórkowy, czy darmowa opieka zdrowotna. Większość z tych dodatków, zwłaszcza te o znacznej wartości, jest traktowana jako dochód podlegający opodatkowaniu.
Agnieszka Konieczny
źródło:
www.eurofound.europa.eu/eiro/country_index.htm
solidarnosc.org.pl