Świadkowie historii

5 lipca w Centrum Edukacyjnym IPN w Katowicach im. Henryka Sławika odbyła się uroczysta gala wręczenia pamiątkowych medali laureatom tytułu „Świadek Historii”. To wyróżnienie przyznawane jest raz w roku instytucjom, organizacjom i osobom fizycznym szczególnie zasłużonym dla upamiętniania historii Narodu Polskiego oraz wspierającym pion edukacyjny IPN w realizacji ustawowej działalności.

Nagroda już od dłuższego czasu była przyznawana w różnych oddziałach Instytutu Pamięci Narodowej. W 2020 roku Oddział IPN w Katowicach zorganizował pierwszą edycję konkursu na terenie woj. śląskiego. W sumie zgłoszono 18 kandydatów. Kapituła nagrody ogłosiła nazwiska sześciorga laureatów w grudniu 2020 roku, ale z powodu pandemii termin gali wręczenia tytułów „Świadek Historii” został przesunięty. Ostatecznie udało się ją zorganizować 5 lipca.

Wśród wyróżnionych znalazł się m.in. Stanisław Płatek, działacz NSZZ „Solidarność”, przewodniczący Komitetu Strajkowego w KWK Wujek w grudniu 1981 roku, ranny podczas pacyfikacji kopalni, a następnie aresztowany. Całą swoją aktywność społeczną poświęcił upamiętnianiu tragicznych wydarzeń w kopalni Wujek. Był oskarżycielem posiłkowym podczas ciągnących się latami procesów sprawców tragedii. Jest przewodniczącym Zarządu Krajowego Związku Więźniów Politycznych Okresu Stanu Wojennego. Do dzisiaj oprowadza zwiedzających po wystawie w Śląskim Centrum Wolności i Solidarności przy kopalni Wujek.

Obok Stanisława Płatka uhonorowani zostali też Grzegorz Grześkowiak, członek zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 r., Andrzej Sikora, pierwszy dyrektor Oddziału IPN w Katowicach w latach 2000-2007, Ewelina Kosałka-Passia, dziennikarka Radia Katowice, autorka reportaży o tematyce historycznej, ks. dr Andrzej Suchoń, proboszcz parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach, który od dekady współorganizuje wojewódzkie obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Pośmiertnie tytułem „Świadka Historii” kapituła uhonorowała Jana Jurkiewicza, jednego z liderów Niezależnego Zrzeszenia Studentów na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach w latach 80. Wieloletniego pracownika, a następnie dyrektora Muzeum Górnictwa Węglowego.

– Od samego początku w Instytucie Pamięci Narodowej nie chcieliśmy prowadzić naszej działalności samodzielnie. Chcieliśmy ją prowadzić we wspólnocie tworząc wspólnotę pamięci, którą z udziałem państwa udaje się realizować – mówił podczas gali wręczenia nagród w Katowicach prezes IPN Jarosław Szarek, który przewodniczy kapitule „Świadka Historii”. – W tym roku nagrodzono osoby, a nie instytucje, ale przecież państwa indywidualna aktywność niemal wypełnia działalność niejednej instytucji – podkreślił prezes Instytutu.

Nagroda „Świadek Historii” została ustanowiona w 2009 roku. Jest przyznawana obywatelom polskim oraz osobom niebędącym obywatelami polskimi. Może być także przyznana pośmiertnie. Nagrodę przyznaje Kapituła, której przewodniczącym jest Prezes Instytutu Pamięci Narodowej. „Świadek Historii” uzupełnia ogólnopolską nagrodę IPN „Kustosz Pamięci Narodowej”.

ny
źródło foto: IPN/Katowice/Monika Kobylańska