Postępowanie uproszczone

Dochodząc przed sądem powszechnym zapłaty kwoty poniżej 10.000 zł, jeżeli roszczenie opiera się na umowie lub wynika z rękojmi, gwarancji jakości lub z niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej, a także dochodząc zapłaty czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu, należy pamiętać, że znajdują zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu uproszczonym.

Postępowanie to różni się nieco od „zwykłego” postępowania cywilnego. Różnice te objawiające się przede wszystkim w mniejszym formalizmie procesowym, w zamiarze ustawodawcy, mającym doprowadzić do przyspieszenia postępowania. Podstawowa różnica dotyczy tego, że pozew w takim postępowaniu należy złożyć na odpowiednim formularzu. Formularze takie są dostępne w sądach oraz na stronach internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości. Opłata od pozwu w takim postępowaniu jest niższa niż „standardowa” opłata w postępowaniu cywilnym i wynosi (w zależności od wartości przedmiotu sporu – wysokości dochodzonej kwoty) od 30 do 300 zł. W przypadku wygrania sprawy opłata ta jest zasądzona na rzecz powoda od pozwanego.

W postępowaniu uproszczonym nie jest dopuszczalne przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego (5056§2 K.p.c.), jeżeli sprawa jest szczególnie zawiła lub jej rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, Sąd w dalszym ciągu rozpoznaje ją z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym.

W postępowaniu uproszczonym obowiązuje ogólny zakaz kumulacji roszczeń – zasada, że jednym pozwem można dochodzić jednego roszczenia. Połączenie kilku roszczeń w jednym pozwie jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wynikają z tej samej umowy lub umów tego samego rodzaju. W wypadku niedopuszczalnego połączenia w jednym pozwie kilku roszczeń przewodniczący zarządza zwrot pozwu (art. 5053§1 i 2). Dodatkowo nie jest możliwa w tym postępowaniu zmiana powództwa, natomiast powództwo wzajemne oraz zarzut potrącenia są dopuszczalne tylko wtedy, jeżeli roszczenia nadają się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym.

Ustawodawca uprościł postępowanie nie tylko na etapie I instancji sądowej, ale również II instancji. Wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku Sądu I instancji strona może zgłosić również do protokołu bezpośrednio po ogłoszeniu wyroku. Strona obecna na posiedzeniu, na którym ogłoszono wyrok, może po jego ogłoszeniu w oświadczeniu złożonym do protokołu zrzec się prawa do wniesienia apelacji. W razie zrzeczenia się prawa do wniesienia apelacji przez wszystkich uprawnionych wyrok staje się prawomocny (art.  5058 K.p.c.). Skład sądu II instancji rozpoznającego apelację również jest inny, zamiast 3 sędziów zawodowych, w tym postępowaniu apelację rozpoznaje sąd odwoławczy w składzie jednego sędziego.

Bardzo istotną i budzącą częste zaskoczenie strony wnoszącej apelację różnicą jest to, że w tym postępowaniu, na etapie rozpoznania apelacji, co do zasady nie ma rozprawy – sąd drugiej instancji może bowiem rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, a strony otrzymują wyrok tego sądu „pocztą do domu”. W praktyce zdarza się to bardzo często.

Obligatoryjna rozprawa ma miejsce jedynie wówczas, gdy wniosek taki zgłoszą strony (w apelacji lub odpowiedzi na apelację) zgodnie z art.  50510 K.p.c. Sąd drugiej instancji nie przeprowadza postępowania dowodowego z wyjątkiem dowodu z dokumentu. Inaczej jest jedynie wówczas gdy, apelację oparto na późniejszym wykryciu okoliczności faktycznych lub środkach dowodowych, z których strona nie mogła skorzystać przed sądem pierwszej instancji. Jedynie wyjątkowo sąd drugiej instancji może przekazać sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Mianowicie, jeżeli sąd drugiej instancji stwierdzi, że zachodzi naruszenie prawa materialnego, a zgromadzone dowody nie dają wystarczających podstaw do zmiany wyroku, uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania. Sąd drugiej instancji oddala apelację również wtedy, gdy mimo naruszenia prawa materialnego lub przepisów postępowania albo błędnego uzasadnienia zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Należy pamiętać o tym, że także w sprawach pracowniczych, w których pracownik dochodzi wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia ze stosunku pracy o wartości poniżej 10.000 zł, znajdują zastosowanie przepisy postępowania uproszczonego.

Tomasz Kosterka
CDO24 Centrum Ochrony Prawnej
Infolinia: 801 00 31 38

Informujemy, że powyższy artykuł nie jest opinią ani poradą prawną i nie może służyć jako ekspertyza przed sądem, urzędem czy osobą prywatną. Proszę pamiętać, że ze względu na długość opracowania artykuł dostarcza jedynie informacji ogólnych, które w konkretnym przypadku nie mogą zastąpić porady prawnej.

Proszę pamiętać, że osoby posiadające Ochronę Prawną CDO24 zawsze mogą zasięgnąć dodatkowych informacji w departamencie prawnym CDO24 pod numerem telefonu 801 003 138 (lub 32 44 57 822), który działa codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.30. Pozostałe osoby zainteresowane posiadaniem ochrony prawnej zapraszamy do zapoznania się z ofertą CDO24 na stronie internetowej www.cdo24.pl.

Masz pytanie do prawnika? Napisz do nas: gazeta@cdo24.pl. Odpowiedzi na najciekawsze i najczęściej pojawiające się Państwa pytania, będziemy zamieszczali w naszych artykułach.