38 lat temu rodziła się Solidarność

Przedstawiciele krajowych i regionalnych struktur Solidarności, reprezentanci władz państwowych i samorządowych oraz mieszkańcy Tarnowskich Gór uczcili dziś 38. rocznicę wybuchu strajku w Fabryce Zmechanizowanych Obudów Ścianowych Fazos w Tarnowskich Górach. Był to pierwszy protest na Górnym Śląsku w sierpniu 1980 roku. 

 

Obchody rozpoczęła uroczysta msza św. w kościele pod wezwaniem św. Apostołów Piotra i Pawła. Koncelebrze przewodniczył i kazanie wygłosił pochodzący z Tarnowskich Gór biskup pomocniczy i wikariusz generalny archidiecezji katowickiej Adam Wodarczyk. 

 

Bohaterem jest społeczność

–  Bohaterem tamtych wydarzeń jest ludzka społeczność, nasz naród, pokolenie naszych ojców, dziadków. Sam myślę o moim ojcu, który tutaj w Tarnowskich Górach jako pracownik Faseru od początku należał do Solidarności i przez jego zaangażowanie atmosfera tamtego czasu wolności, działania Ducha Bożego w sercach ludzi żyjących w tamtym czasie, udzielała się mojemu sercu, wówczas dziecka dwunastoletniego, a jednak dobrze pamiętającego, że wtedy działo się coś niezwykłego, że odzyskiwaliśmy swoją godność i odwagę przezwyciężania tego, co było różnoraką formą niewolenia narodu  –  powiedział w trakcie homilii bp Wodarczyk. – W tym szczególnym roku stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości, mamy świadomość, że w tych 100 latach niezwykle dramatycznych dziejów naszej Ojczyzny wydarzenia sprzed 38 lat mają szczególne znaczenie. Prawdopodobnie bez tego, co działo się 38 lat temu, nie moglibyśmy dzisiaj z taką godnością świętować 100-lecia odzyskania niepodległości – podkreślił biskup.

 

Solidarność i niepodległość

Po mszy uczestnicy zgromadzili się przy Dzwonnicy Gwarków nieopodal świątyni, gdzie delegacje przedstawicieli NSZZ Solidarność, prezydenta, rządu, parlamentu i samorządu złożyły kwiaty pod tablicą poświęconą uczestnikom pamiętnego strajku i członkom Solidarności. W sąsiedztwie dzwonnicy posadzono poświęcony przez papieża Franciszka „Dąb Niepodległości”. Obok dębu widnieje tablica informująca, iż został on posadzony w 38. rocznicę strajki w Fazosie i 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości.

 

W trakcie uroczystości przy dzwonnicy troje osób zasłużonych dla związku uhonorowano statuetkami „Symbol Wdzięczności w Służbie Tarnogórskiej Solidarności”. To uczestnicy strajku sprzed 38 lat: Anna Krogulec, która spisywała postulaty protestujących robotników i Leonard Warda, jeden z założycieli i liderów zakładowej Solidarności oraz ks. prałat Zygmunt Trocha, proboszcz parafii św. Apostołów Piotra i Pawła, który po wprowadzeniu stanu wojennego aktywnie włączył się w pomoc aresztowanym, internowanym i represjonowanym.

 

Wartości nieprzemijające

Po zakończeniu uroczystości przy Dzwonnicy Gwarków uczestnicy obchodów przeszli przed Urząd Miejski w Tarnowskich Górach, gdzie na ścianie ratusza odsłonięto i poświęcono tablicę upamiętniającą wydarzenia sprzed 38 lat. Listy do uczestników uroczystości w Tarnowskich Górach skierowali prezydent Andrzej Duda i premier Mateusz Morawiecki. Zostały one odczytane przed ratuszem. Wystąpienie głowy państwa przekazał minister z Kancelarii Prezydenta Andrzej Dera, a list premiera wojewoda śląski Jarosław Wieczorek.

 

– Sierpień 1980 roku to jedna z najważniejszych kart naszej współczesnej historii. Zawsze będziemy z dumą i wdzięcznością wspominać zryw tych wszystkich Polaków, którzy 38 lat temu odważnie upomnieli się o wolność i swobody obywateli, o ludzką godność, o prawa pracownicze. Jednym z miejsc, które pięknie się zapisały w kronikach polskiego Sierpnia są Tarnowskie Góry – podkreślił w liście Andrzej Duda. Zaznaczył, że Tarnowskie Góry są znakomitym przykładem pielęgnowania tradycji i odpowiedzialnego myślenia o sprawach, od których zależy nasza przyszłość. – Jest bardzo wymowne, że tarnogórskie środowisko związkowe w istotny sposób przyczyniło się do wprowadzenia wolnych niedziel w handlu, kierując się troską  o prawa pracownicze. To dowód, że tablica odsłonięta dziś na miejskim ratuszu jest zarówno uhonorowaniem pięknej historii, jak i deklaracją nieprzemijających wartości. Życzę, aby zawsze była to dla Państwa inspiracja w działaniach dla wspólnego dobra – podsumował w liście prezydent RP.

 

– Historia naszej ojczyzny to historia walki o wartości dla nas, Polaków, najcenniejsze – o wolność i solidarność. Chylimy dzisiaj czoła przed pracownikami Fabryki Zmechanizowanych Obudów Ścianowych Fazos, którzy rozpoczynając akcję protestacyjną odpowiedzieli na wezwanie historii . Strajk w Fazosie był pierwszym na Górnym Śląsku i przez to niezmiernie ważnym. Był tą  iskrą, która zapaliła serca w innych zakładach regionu – podkreślił w liście do uczestników obchodów premier Mateusz Morawiecki. – Pamięć o ideałach, które wówczas zjednoczyły uciśniony  naród, jest nieustającym obowiązkiem nas wszystkich. Głęboko wierzę , że w naszym wspólnym dziele budowy Polski silnej i służącej obywatelom powinniśmy się kierować solidarnością społeczną – dodał szef rządu.

 

Niezależny związek zawodowy

Przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ Solidarność Piotr Duda przemawiając przed tarnogórskim ratuszem przypomniał, że właśnie dzięki sierpniowym strajkom w 1980 roku narodził się  pierwszy w komunistycznym bloku niezależny związek zawodowy, że to był ogromny sukces.  Duda podkreślił, że wyrazem pamięci o osobach, które strajkowały w 1980 roku jest realizowanie 21. postulatów. – Niech nikt nie mówi, że te postulaty to był tylko straszak na komunistów. Te postulaty są dla nas ważne i my je realizujemy. Niektórzy mówią o ruchu społecznym z 1980 roku. Tak, to był zryw społeczny, który doprowadził do powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność. 20 września 1980 roku zapisywałem się do NSZZ Solidarność, a nie do żadnego ruchu społecznego. I o tym też w te dni musimy pamiętać – powiedział Piotr Duda.

 

Prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek w swoim wystąpieniu podkreślał, że wolna i niepodległa Polska to zasługa Solidarności. – Solidarność to jedno z najpiękniejszych polskich słów, które weszło na stałe do polskiej historii, obok wolności i obok niepodległości – powiedział Szarek. 

 

Uchwałą XI Walnego Zebrania Delegatów Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ Solidarności, obchody rocznicy wybuchu strajku w Fazosie w Tarnowskich Górach na stałe wpisano do kalendarza regionalnych obchodów powstania związku obok rocznic podpisania Porozumienia Jastrzębskiego i Porozumienia Katowickiego, dwóch z czterech tzw. porozumień sierpniowych.

 

oprac. aga, ny

 

Uhonorowani statuetkami „Symbol Wdzięczności w Służbie Tarnogórskiej Solidarności” w 38. rocznicę strajku w Fazosie:

 

Anna Krogulec brała udział w strajku w Fazosie w sierpniu 1980 roku, podczas protestu spisywała postulaty pracowników. Przyłączyła się także do strajku, który wybuchł w tym zakładzie po wprowadzeniu stanu wojennego. Po jego zakończeniu pomagała osobom represjonowanym i skazanym za udział w proteście.

 

Leonard Warda uczestniczył w strajku w Fazosie w 1980 roku. W latach 1980-81 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego zakładowej Solidarności. W grudniu 1981 roku był jednym z organizatorów i liderów strajku w zakładzie, za co został skazany na 3,5 roku więzienia oraz na 2 lata pozbawienia praw publicznych. Został zwolniony z pracy, bez zgody na ponowne zatrudnienie.

 

Ks. prałat Zygmunt Trocha w 1976 roku został proboszczem w parafii  św. Apostołów Piotra i Pawła w Tarnowskich Górach. Po wprowadzeniu stanu wojennego aktywnie włączył się w pomoc aresztowanym, internowanym i represjonowanym. Wspierał podziemną Solidarność, 16-go każdego miesiąca odprawiał msze św. za Ojczyznę i ojca św. Jana Pawła II. Od 2006 roku przebywa na emeryturze.