Porozumienie, które umożliwiło powstanie ogólnopolskiej „Solidarności”

Porozumienie zawarte w Hucie Katowice miało fundamentalne znaczenie dla powstania „Solidarności” jako jednego niezależnego, samorządnego związku zawodowego polskich robotników, polskich pracowników – powiedział Prezydent RP Andrzej Duda podczas obchodów 41. rocznicy podpisania Porozumienia Katowickiego, które odbyły się 11 września w Dąbrowie Górniczej.

W uroczystościach zorganizowanych przed pomnikiem Porozumienia Katowickiego znajdującym się przy bramie głównej Arcelor Mittal Poland (dawna Huta Katowice) Andrzej Duda podkreślał, że w tej umowie społecznej zawartej z władzami PRL znalazł się zapis dający przesłankę do powołania jednolitego, niezależnego i samorządnego związku zawodowego na terenie całego kraju. – Chodziło o to, żeby nie powstało wiele związków zawodowych, by nie miały one charakteru branżowego. Nie. Powstał jeden samorządny związek zawodowy „Solidarność” zrzeszający 10 mln Polaków, będący największym tego typu ruchem społecznym w historii świata – podkreślał Prezydent RP.

Przejawem niezwykłej mądrości męstwa i nieustępliwości Prezydent Andrzej Duda nazwał postawę robotników w 1980 roku, którzy podjęli walkę metodami pokojowymi, co doprowadziło w konsekwencji do odzyskania wolności i suwerenności – Ani wtedy, ani potem nawet w stanie wojennym nigdy „Solidarność” nie dała się sprowadzić na manowce chwycenia za broń, aby umożliwić brutalną, całkowitą pacyfikację. Mimo ataków ze strony ZOMO, a nawet w stanie wojennym ze strony wojska, nie udało się wymusić na robotnikach tego, by chwycili za broń i tego, by dali pretekst, by ich zniszczyć – mówił Andrzej Duda przed pomnikiem Porozumienia Katowickiego. Jak podkreślił właśnie dzięki temu „Solidarność” stała się dla całego świata wzorem walki o prawa człowieka.

Duch, który odmienił ziemię
Andrzej Rozpłochowski, przywódca strajkujących robotników z Huty Katowice w swoim wystąpieniu podkreślił, że w jego ocenie nie byłoby strajków latem 1980 roku, gdyby nie pontyfikat św. Jana Pawła II, a zwłaszcza jego pierwsza pielgrzymka do Polski w 1979 roku, podczas której padły pamiętne słowa: „Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi”. – Myślę, że rok później ten Duch odmieniał naszą ziemię poprzez nasze czyny, m.in. czyny, które podejmowaliśmy w tym kombinacie – mówił Andrzej Rozpłochowski – Tutaj, gdzie szeroki tor z Sowietów doprowadzał rudę, a wywoził co chciał, narodziła się rewolucja o jednym z najbardziej antykomunistycznych charakterów – zaznaczył. Podkreślił też, że gdyby nie ówczesne współdziałanie robotników z Pomorza, ze Śląska i Zagłębia oraz innych części Polski, ich solidarne strajki, to przypuszczalnie władze PRL nie zgodziłyby się na podnoszony przez strajkujących postulat, aby porozumienie społeczne zawarte 31 sierpnia w Gdańsku obowiązywało w całym kraju oraz postulat dający robotnikom w Polsce prawo do zrzeszania się w wolnych związkach zawodowych.

Wyprzedzili epokę
Piotr Duda, szef NSZZ „Solidarność” podkreślił, że dla członków związku każde z czterech porozumień społecznych zwartych na przełomie sierpnia i wrześniu 1980 roku, w Szczecinie, w Gdańsku, w Jastrzębiu-Zdroju i w Dąbrowie Górniczej stanowiło wielką wartość. Jednak porozumienie zawarte w Hucie Katowice było szczególne. – To był swoisty projekt ustawy o związkach zawodowych. Andrzeju, wyprzedziliście swoją epokę. Bo przecież postulat, który mówi, że trzeba się zwrócić do Narodowego Banku Polski, aby organizacje zakładowe mogły zakładać swoje konta, by lokować środki finansowe ze składek. Możliwość udostępnienia lokalu na terenie zakładu pracy, aby związek zawodowy mógł funkcjonować, aby członkowie związku mogli się tam spotykać, przygotowywać postulaty, prowadzić dialog – wyliczał przewodniczący.

Piotr Duda przypomniał, że NSZZ „Solidarność”, co wynika z jego historii i fundamentów ideowych, jest organizacją szczególną, wyjątkową, opartym na wartościach chrześcijańskich jednolitym związkiem walczącym o prawa wszystkich pracowników. – Jesteśmy związkiem, który od stołu negocjacyjnego nie odejdzie dopóki nie rozwiąże prawa każdego pracownika, a nie tylko wybranej grupy zawodowej. Nigdy nie negocjujemy kosztem drugiego pracownika. Dla nas każdy członek związku, każda branża, każdy pracownik jest tak samo ważny – podkreślił szef „Solidarności.

W trakcie swego wystąpienia nawiązał też do kwestii wypełnienia testamentu, który zostawili kolejnym pokoleniom strajkujący robotnicy z lat 80-tych. Jako jeden z niezrealizowanych postulatów z sierpnia i września 1980 roku, Piotr Duda wskazał problem emerytur stażowych. Przypomniał, że ich wprowadzenie było jednym z elementów porozumienia zawartego pomiędzy „Solidarnością” a ubiegającym się o reelekcję Prezydentem Andrzejem Dudą i wyraził nadzieję, że wspólnie uda się przekonać parlamentarzystów do poparcia tej idei. Podkreślił, że do końca zbiorki podpisów pod przygotowanym przez „Solidarność” obywatelskim projektem ustawy w sprawie wprowadzenia emerytur stażowych zostały jeszcze tylko trzy tygodnie. Zaapelował o składanie podpisów.

Komuniści nigdy nie reprezentowali ludu
List do uczestników sobotnich uroczystości skierował premier Mateusz Morawiecki. Szef rządu zaznaczył, że choć 41 lat temu zdrowy rozsądek podpowiadał, że Sierpień 1980 roku nie miał prawa się wydarzyć, że naród ciemiężony przez tyle lat, nie ma prawa się podnieść, to jednak okazało się, że choć ludzi można zakuć w kajdany, to nie można im wyrwać z serca pragnienia wolności.

Premier Morawiecki wskazał, że „Solidarność” była objawieniem dla całego świata. – Obnażyła pierwsze i największe kłamstwo komunizmu, komuniści nigdy nie reprezentowali ludu. To nie sierp i młot, ale pięść i karabin były jego prawdziwymi symbolami – napisał szef rządu. Dodał, że fenomen „Solidarności” nie polega wyłącznie na tym, że była ona ruchem antykomunistycznym, ale że stała się ona projektem pomyślenia świata na nowo, autentyczną rewolucją godności.

Podczas uroczystości przed pomnikiem Porozumienia Dąbrowskiego odczytany został również list Marszałek Sejmu Elżbiety Witek. Marszałek podkreśliła, że Porozumienie Katowickie było swoistą klamrą scalającą wszystkie porozumienia sierpniowe. – Dobitnie wyrażało to, co w rodzącym ruchu było najcenniejsze: ideę solidarności, samorządności i niezależności. To dzięki Porozumieniu Katowickiemu nowy związek mógł działać w całym kraju, a nie tylko w regionach, gdzie odbywały się protesty. Droga do demokratycznych przemian została szeroko otwarta – napisała Elżbieta Witek.

Uroczystości przed Pomnikiem Porozumienia Katowickiego poprzedziła msza św. w Sanktuarium św. Antoniego z Padwy. Po zakończeniu uroczystości pod Pomnikiem Porozumienia Katowickiego w Pałacu Kultury Zagłębia w Dąbrowie Górniczej odbyła się ceremonia wręczenia przez Prezydenta RP odznaczeń państwowych weteranom „Solidarności”. Krzyżem Oficerskim i Krzyżami Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalami Stulecia Niepodległości uhonorowanych zostało 38 osób.

Pełna lista odznaczonych:

w uznaniu wybitnych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i publicznej, za działalność na rzecz transformacji ustrojowej w Polsce

KRZYŻEM WIELKIM ORDERU ODRODZENIA POLSKI

Piotr ANDRZEJEWSKI

za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej, związkowej i społecznej

KRZYŻEM OFICERSKIM ORDERU ODRODZENIA POLSKI

Jan CEGIELSKI
Janusz DROZD
Karol GWOŹDZIEWICZ
Stanisław KRUSZYŃSKI
Zbigniew KUPISIEWICZ
Jan MALAREK
Ryszard NIKODEM
Zofia NOWICKA
Marek NOWICKI
Maciej RATAJCZYK
Franciszek SERAFIN
Ryszard SKUBEK
Krystyna STANISZEWSKA
Andrzej STASZEWSKI
Adam ŻABICKI
Marian ŻUKOWSKI

KRZYŻEM KAWALERSKIM ORDERU ODRODZENIA POLSKI

Kazimierz BISKUPEK
Zygmunt CIEŚLICKI
Józef FELA
Andrzej KAMPA
Eugeniusz KARASIŃSKI
Stanisław KNAP
Józef KOWALSKI
Epifaniusz KOŹMA
Marek LINCZOWSKI
Jan ROMAŃSKI
Zbigniew SIEMASZKO
ks. Andrzej STASIAK
Andrzej TOMASZEWSKI
Kazimierz ZADŁUŻNY

za zasługi dla Niepodległej

MEDALEM STULECIA ODZYSKANEJ NIEPODLEGŁOŚCI

Stanisław JANIK
ks. Stanisław KOCOT
Ewa LINCZOWSKA
Michał LUTY
Grzegorz OPALA
Janina SZYMANOWICZ
Lucjan ZAREMBA

ny, łk