Bez społecznej akceptacji ani rusz
Brak wiedzy, świadomości i przyzwyczajenia to najczęstsze powody braku akceptacji lokalnych społeczności dla inwestycji ingerujących w środowisko. O możliwości przeprowadzenia inwestycji decydują nie tylko środki przeznaczone na jej realizację, ale również poparcie lokalnych społeczności. Jego uzyskanie nie zawsze jest proste, zwłaszcza gdy w grę wchodzą inwestycje ingerujące w najbliższe środowisko. Zdaniem socjologów i psychologów, w pozyskiwaniu tego poparcia, najważniejsze jest rozpoznanie lokalnej społeczności i indywidualne podejście do poszczególnych grup wchodzących w jej skład oraz rzetelna, prawdziwa informacja. Eksperci podkreślają, że na zdobycie akceptacji dla planowanych inwestycji bardzo duży wpływ mają władze samorządowe i ich autorytet.
Dlatego Zrzeszenie Ekspertów Ekologii przeprowadziło kampanię informacyjno-edukacyjną skierowaną do samorządowców pt. „Jak pozyskać akceptację społeczną dla inwestycji ingerujących w środowisko” Akcja miała na celu przedstawienie zasad postępowania w procesie pozyskiwania poparcia dla innowatorskich przedsięwzięć dofinansowanych ze środków unijnych, a realizowanych przez urzędy gminne, miejskie oraz starostwa powiatowe i przedsiębiorców zajmujących się inwestycjami proekologicznymi. – Projekt ma służyć upowszechnieniu zasad zrównoważonego rozwoju, zwiększeniu zainteresowania mieszkańców województwa śląskiego tematyką ochrony środowiska, podniesieniu świadomości ekologicznej mieszkańców regionu w zakresie oceniania i przewidywania skutków działalności człowieka w środowisku w wymiarze lokalnym i globalnym oraz dostrzeganiu wpływu inwestycji ekologicznych na to środowisko – informuje Zrzeszenie Ekspertów Ekologii na swojej stronie internetowej.
Kampanię wsparł Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. – Ze środków Funduszu dofinansowane zostało wykonanie opracowania będącego instrukcją działania dla samorządowców i wszystkich tych, którzy zamierzają realizować przedsięwzięcia ingerujące w środowisko – mówi Piotr Biernat, rzecznik prasowy Funduszu. Dzięki wsparciu WFOŚiGW zrealizowany został także film edukacyjny Beaty Netz „Vademecum inwestora”, w którym socjolodzy, psycholodzy społeczni i osoby zarządzające programami pomocowymi prezentują możliwości budowania porozumienia społecznego dla każdej inwestycji wkraczającej w otoczenie najbliższe ludziom.
Wkrótce „Vademecum Inwestora” trafi do wszystkich samorządów gminnych w województwie śląskim.
Kampanię zakończyła konferencja naukowa zorganizowana we Wrocławiu, z udziałem Adama Zdziebły, sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego oraz przedstawicieli gmin, przedsiębiorców i naukowców. – Otrzymanie potwierdzenia dofinansowania projektu to dopiero początek długiej drogi, której bez konsultacji społecznych nie da się pokonać – powiedział Adam Zdziebło.
Gabriela Lenartowicz, prezes Zarządu WFOŚiGW wskazała na konieczność zdobywania umiejętności prowadzenia dialogu o wspólnych sprawach przedstawicieli władz z mieszkańcami. – Dobry wójt, burmistrz i prezydent tak potrafi przekonywać ludzi, by wzbudzać w nich poczucie zaufania i współodpowiedzialności w imię wspólnego dobra. Wtedy o wiele łatwiej o efekty, którymi powinno być polepszanie warunków życia – powiedziała Gabriela Lenartowicz. Zaznaczyła jednak, że konsultacje społeczne nie są pewną koncesją władzy na rzecz społeczeństwa. Ich celem jest wspólne podejmowanie decyzji. – To nie jest tylko pytanie: „Co wy o tym sądzicie? To w ten sposób wspólnie podejmujemy decyzje, w sposób partnerski. Społeczność lokalna to nie jest władza i jakaś tam społeczność. To ona decyduje z jednej strony poprzez wybór swoich reprezentantów, a z drugiej konsultując na bieżąco decyzje tak, żeby się czuć współwłaścicielem, współdecydującym – dodała.
Podczas konferencji prof. Marek Szczepański, socjolog z Uniwersytetu Śląskiego przytoczył wyniki swoich badań, z których wynika, że Polacy wciąż jeszcze nie potrafią rozmawiać ze sobą na temat najmniejszych nawet inwestycji ingerujących w najbliższe otocznie. Pod tym względem ustępujemy niemal wszystkim państwom europejskim. Zdaniem naukowca, brak umiejętności prowadzenia dialogu prowadzi do buntów i protestów w społecznościach lokalnych.
Agnieszka Konieczny
Obowiązek przeprowadzenia konsultacji społecznych w przypadku inwestycji, które będą miały wpływ na życie i pracę okolicznych mieszkańców, jest obowiązkiem nałożonym na lokalne władze przez prawo. Konsultacje te nie mogą być jedynie formą poinformowania o planowanym przedsięwzięciu, ale powinny doprowadzić do przekonania ich o słuszności inwestycji i pozyskania akceptacji.
Od kilku lat Polska przypomina wielki plac budowy, znaczna część inwestycji realizowana jest dzięki wsparciu Unii Europejskiej.