Polska coraz bliżej systemu kaucyjnego

W 2025 roku ma zostać wprowadzony w Polsce system kaucyjny. Objęte nim zostaną plastikowe butelki o pojemności do 3 litrów, szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki do 1 litra. Do odbioru pustych opakowań zobligowane zostaną sklepy o powierzchni przekraczającej 200 m kw. Mniejsze placówki handlowe będą mogły dobrowolnie przystąpić do systemu.

Wprowadzenie takiego systemu przewiduje projekt ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi przyjęty przez Sejm 13 lipca. Ustawa wdraża unijną dyrektywę ws. zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowiskowo. Jej celem jest zwiększenie poziomu selektywnej zbiórki odpadów oraz ich recyklingu. Im więcej opakowań trafi do obiegu zamkniętego, tym mniej śmieci pojawi się na wysypiskach.

Systemem kaucyjnym objęte zostaną plastikowe butelki o pojemności do 3 litrów, szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki do 1 litra. Wynosząca 50 groszy kaucja będzie wpłacana w momencie zakupu napoju, a zwracana w chwili oddawania opakowania. Przy zwrocie butelki czy puszki nie trzeba będzie przedstawić paragonu. Natomiast nieodebrana kaucja zostanie wpłacona na tworzenie systemu.

Prace nad opracowaniem odpowiednich przepisów trwały od dłuższego czasu, a pierwszy projekt ustawy w tej sprawie przedstawiony został na początku zeszłego roku. Podobne rozwiązania funkcjonują w wielu europejskich państwach, m.in. na Chorwacji, w Danii, Estonii, Finlandii, Niemczech i na Słowacji. W sumie z systemu kaucyjnego korzysta ponad 130 mln ludzi.

Jednym z państw, które wprowadziły system kaucyjny, jest także Litwa. Został on tam uruchomiony w 2016 roku i już w drugim roku jego funkcjonowania 90 proc. opakowań po napojach trafiało do recyklingu. W momencie wejścia systemu kaucyjnego w życie było to ok. 30 proc. System litewski jest jedynym z najnowocześniejszych w Europie a jego obsługą zajmuje się specjalne konsorcjum powołane przez producentów opakowań i jednostki handlowe.

W Polsce, zgodnie z zapisami projektu ustawy, system kaucyjny będą tworzyć przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach do obrotu. Będą oni powoływać operatora odpowiedzialnego za wdrożenie i prowadzenie systemu. Jeśli nie utworzą systemu lub nie osiągną wymaganych poziomów selektywnego zbierania opakowań, będą musieli zapłacić opłatę produktową.

Takie założenia budzą spore wątpliwości przedsiębiorców. Organizacje reprezentujące producentów i pracowników zakładów produkujących napoje oraz producentów rolnych zwróciły się do Sejmu i Senatu o wprowadzenie poprawek do projektu ustawy. Podkreślili w nim, że bez wprowadzenia niezbędnych zmian obecnie zapisy projektu ustawy mogą doprowadzić do nieuzasadnionego wielomiliardowego wzrostu kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw rolno-spożywczych. Szacują, że spowoduje to skok cen napojów butelkowanych nawet o kilkadziesiąt procent. – Uderzy to w polskich konsumentów i spowoduje spadek popytu. Tym samym znacząco pogorszy się i tak już trudna sytuacja finansowa zakładów przetwórczych i producentów rolnych – napisano.

W sumie pod apelem podpisało się 17 organizacji, wśród których znalazł się także Krajowy Sekretariat Przemysłu Spożywczego NSZZ „Solidarność”.

Agnieszka Konieczny
źródło foto: pexels.com