Strajkujący w Hucie Katowice powiedzieli „nie” komunistycznej władzy

30 lipca w centrum Dąbrowy Górniczej uroczyście otwarto wystawę „Tu rodziła się Solidarność”. To kolejna odsłona ekspozycji przygotowanej przez IPN z okazji 40. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych i powstania NSZZ „S”.

– Słowo „Solidarność” bardzo szybko stało się najsłynniejszym polskim słowem znanym na całym świecie. Za tym słowem stało pragnienie wolności, sprawiedliwości i życia w prawdzie – podkreślał podczas uroczystości prezes IPN dr Jarosław Szarek. W otwarciu wystawy poświęconej wydarzeniom z 1980 roku wzięli udział m.in. uczestnicy strajku w Hucie Katowice, związkowcy z „Solidarności” oraz mieszkańcy Dąbrowy Górniczej.

W swoim wystąpieniu prezes IPN mówił o znaczeniu protestów na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim. Szczególną uwagę zwrócił na strajk w Hucie Katowice, podczas którego tysiące hutników powiedziało rządzącym „nie”. – Dla władzy komunistycznej to „nie” w tym miejscu było szczególnie bolesne. Huta Katowice, ta sztandarowa inwestycja budowanej przez Edwarda Gierka drugiej Polski, powiedziała, że nie tą drogą trzeba budować – mówił dr Szarek. Jak podkreślił, było to „nie” dla budowania drugiej Polski drogą wyzysku, deptania godności i kłamstwa. W jego ocenie o zwycięstwie robotników zdecydowały determinacja i więź strajkujących.

W Hucie Katowice podpisane zostało ostatnie, po gdańskim, szczecińskim i jastrzębskim, z Porozumień Sierpniowych. – To czwarte porozumienie, ta hutnicza twarda pieczęć na tymi porozumieniami, przez wiele lat było zapomniane. A przecież to tu rodziła się „Solidarność” – dodał dr Szarek. Przypomniał, że robotnicy strajkujący w Hucie Katowice upomnieli się o prawo do zakładania wolnych związków w każdym zakładzie pracy w całej Polsce, a później jako pierwsi złożyli w sądzie wniosek o zarejestrowanie swojej struktury związkowej.

Podczas uroczystości Andrzej Rozpłochowski, przywódca strajku w Hucie Katowice zaapelował do historyków IPN o nazywanie dokumentu podpisanego w tym zakładzie Porozumieniem Dąbrowskim. W jego ocenie, obecna nazwa – Porozumienie Katowickie – nawiązująca do nazwy huty, a nie miejsca sygnowania dokumentu, jest myląca.

Przed Pałacem Kultury Zagłębia wystawa będzie prezentowana do 11 sierpnia. Następnie zostanie przewieziona do Jastrzębia-Zdroju, gdzie będzie można ją oglądać od 13 do 25 sierpnia. Wcześniej wystawa została pokazana w Tarnowskich Górach i w Bielsku-Białej.

Ekspozycja ma charakter ogólnopolski i składa się z trzech modułów. Pierwszy nawiązuje do wydarzeń ogólnokrajowych. Pozostałe zostały poświęcone wydarzeniom regionalnym oraz lokalnym i są zmieniane w zależności od miejsca prezentowania wystawy. W sumie w całej Polsce pokazanych zostanie 255 plansz zawierających przeszło 500 fotografii z 1980 roku z komentarzami w języku polskim i angielskim. Trasy wszystkich wystaw zbiegną się 28 sierpnia na Placu Piłsudskiego w Warszawie.