Związki zawodowe w Danii

W Danii działają trzy duże centrale związkowe: Duńska Konfederacja Związków Zawodowych (LO), Centralna Organizacja Związków Zawodowych Urzędników (FTF) oraz Duńska Centralna Organizacja Akademików (AC). Do związków należy ok. 69 proc. zatrudnionych. Uzwiązkowienie związane jest z tradycjami na rynku pracy oraz tzw. duńskim modelem zbiorowych stosunków pracy, czyli silną pozycją partnerów społecznych i wysoką kulturą dialogu.

Stosunki między pracownikami i pracodawcami nie są regulowane przez przepisy prawa pracy, a poprzez układy zbiorowe podpisywane na szczeblu krajowym. Dialog ma charakter sektorowy i jest autonomiczny. Strona rządowa w nim nie uczestniczy. Duński rynek pracy działa na zasadzie samorządu, co oznacza, że pracodawcy i pracownicy zawierają dobrowolne umowy dotyczące warunków pracy i płacy. Ponadto duńskie związki zawodowe odgrywają istotną rolę w obszarze ubezpieczeń społecznych, w szczególności odpowiadają za wypłacanie zasiłków dla bezrobotnych. Zajmują się też między innymi funduszami emerytalnymi.

Największą duńską centralą jest Duńska Konfederacja Związków Zawodowych (LO) skupiająca18 organizacji członkowskich. Konfederacja powstała w 1989 roku i zrzesza pracowników z sektora publicznego i prywatnego. Według danych z początku 2009 roku do związków afiliowanych w LO należy 1,22 mln pracowników. LO jest niezależna od partii politycznych, ale zachowuje bliski związek z socjaldemokracją.

Związki zrzeszone w Duńskiej Konfederacji Związków Zawodowych charakteryzuje duża niezależność. Centralna pełni wobec nich rolę usługową oraz koordynuje działania. Najwyższą władzą LO jest zbierający się co cztery lata kongres oraz Rada Główna, która spotyka się 4-5 razy do roku. W skład rady wchodzą przedstawiciele wszystkich afiliowanych organizacji. LO przedstawia wspólny głos związków względem Parlamentu, rządu i Wspólnoty Europejskiej. Bierze udział w trójstronnych rozmowach dotyczących prawa pracy oraz zabiera głos w sprawach społecznych. Centrala ma też swoje biuro w Brukseli, dzięki któremu wywiera wpływ na prawodawstwo Unii Europejskiej. LO bierze udział w negocjacjach ze Światową Organizacją Handlu (WTO) oraz reprezentuje pracowników w Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP).

Centralna Organizacja Związków Zawodowych Urzędników (FTF) zrzesza ponad 100 związków zawodowych urzędników zatrudnionych w instytucjach publicznych i prywatnych. Według danych ze stycznia 2009 roku do FTF należy 357,845 pracowników. Centrala powstała w 1952 roku i jest politycznie niezależna. Jej członkami są między innymi: pracownicy bankowości, policjanci, pedagodzy, nauczyciele, pielęgniarki oraz technicy, pracownicy IT, stewardesy, śpiewacy operowi i pracownicy portów. Wszyscy mają średnie lub wyższe wykształcenie. Wśród członków FTF znajduje się też kadra zarządzająca średniego szczebla. Związki członkowskie FTF skupione są w trzech sekcjach: pracowników komunalnych, pracowników państwowych oraz pracowników zatrudnionych prywatnie.

Duńska Centralna Organizacja Akademików (AC) jest centralną organizacją prowadzącą negocjacje w imieniu związków zawodowych zrzeszających pracowników z wykształceniem akademickim. AC skupia 22 organizacje związkowe i liczy ponad 133 tys. członków. Najważniejsze z nich to: Duńskie Stowarzyszenie Prawników i Ekonomistów, Duńskie Stowarzyszenie Mistrzów i Doktorów. AC powstała w 1972 roku i jest politycznie niezależna.W Danii działa też Stowarzyszenie Menedżerów i Kadry Kierowniczej, które zrzesza ponad 79 tys. członków.

W tym kraju funkcjonują również silne związki pracodawców, do których należy ok. 80 proc. firm. Największą jest Konfederacja Pracodawców Duńskich, obejmująca ponad połową zakładów pracy działających w sektorze prywatnym. Pozostałe to między innymi: Duńska Konfederacja Pracodawców w Rolnictwie oraz Konfederacja Przemysł Duński.

Agnieszka Konieczny
źródło:
www.eurofound.europa.eu/eiro/country_index.htm
www.solidarnosc.org.pl