Związki zawodowe w Belgii
W Belgii funkcjonują dwie duże centrale związkowe: Konfederacja Chrześcijańskich Związków Zawodowych (Algemeen Christelijk Vakverbond – Confédération des Syndicats Chrétiens, ACV-CSC), Powszechna Federacja Pracy Belgii (Fédération Générale du Travail de Belgique – FGTB) oraz mniej liczna Powszechna Centrala Liberalnych Związków Zawodowych (Centrale Générale des Syndicats Libéraux de Belgique, CGSLB). Uzwiązkowienie w tym kraju wynosi ponad 50 proc.
Największą centralą związkową jest Konfederacja Chrześcijańskich Związków Zawodowych, licząca ponad 1,7 mln członków. Celem federacji jest rozwój chrześcijańskich związków zawodowych. Działalność CSC opiera się na społecznym nauczaniu Kościoła. Bliskie jest jej przesłanie ideowe Chrześcijańskiego Ruchu Robotniczego (MOC), zrzeszającego organizacje chrześcijańskiego ruchu społecznego, takie jak kasy wzajemnych ubezpieczeń. CSC jest niezależna, posiada własny program i środki na jego realizację.
Federacja deklaruje wolę współpracy z innymi centralami związkowymi dla dobra wszystkich pracowników. Podstawą finansowania CSC są składki związkowe, ale centrala otrzymuje też fundusze na szkolenia od pracodawców oraz subsydia rządowe.
Powszechna Federacja Pracy Belgii zrzesza ponad 1,4 mln pracowników. FGTB składa się z 12 federacji przemysłowych o zasięgu krajowym. W centrali funkcjonują 24 regionalne struktury branżowe zgrupowane w trzech organizacjach międzyregionalnych. Struktury związkowe odpowiadają trzem regionom: Flandrii, Walonii i Brukseli. Finansowanie działalności FGTB jest identyczne jak CSC.
Powszechna Centrala Liberalnych Związków Zawodowych zrzesza 274 tys. członków. Celem centrali jest liberalny porządek społeczny. Federacja wzywa do międzynarodowej solidarności pracowników, zwłaszcza firm międzynarodowych oraz do demokratyzacji struktur spółek.
Belgijskie związki zawodowe mają mocną pozycję w zakładzie pracy. Do rad zakładowych, Komitetów ds. Zapobiegania i Bezpieczeństwa Pracy wybierani są tylko członkowie związku.
W Belgii funkcjonują też silne organizacje pracodawców, do których należy ponad 75 proc. firm. Największym zrzeszeniem jest Belgijska Federacja Pracodawców (Fédération des Entreprises de Belgique/Verbond van Belgische Ondernemingen, FEB / VBO) skupiająca 33 sektorowe federacje pracodawców. Pozostałe to m.in. Federacja Rolników w Belgii oraz Flamandzka Organizacja Samozatrudnienia (Unie van Zelfstandige Ondernemers, UNIZO).
Konsultacje społeczne pomiędzy pracodawcami a pracownikami są mocno zinstytucjonalizowane i istnieje wiele organów konsultacyjnych, gdzie regularnie spotykają się przedstawiciele pracodawców i pracowników. Na szczeblu centralnym konsultacje odbywają się w Krajowej Radzie Pracy (NAR), która doradza rządowi oraz stanowi organ konsultacyjny dla związków zawodowych i organizacji pracodawców.
Co dwa lata pomiędzy głównymi organizacjami pracowników i pracodawców na szczeblu krajowym negocjowany jest międzysektorowy układ zbiorowy pracy. Umowa ta określa główne założenia dotyczące wzrostu płac i warunki pracy, które później są negocjowane na poziomie komitetów branżowych. W ich skład wchodzą przedstawiciele trzech reprezentatywnych centrali związkowych i organizacji pracodawców z danego sektora.
Układy zbiorowe pracy, regulujące wynagrodzenia i kwestie związane z czasem pracy, obejmują 96 proc. belgijskich pracowników. Wynegocjowane porozumienia są wiążące dla osób nie będących członkami związku oraz pracodawców, chyba że podpisali indywidualne umowy z pracownikami, wykraczające poza zapisy tych porozumień. Mimo że Belgia jest krajem federalnym, bardzo zróżnicowanym terytorialnie, prawo pracy i model dialogu społecznego są jednolite w całym kraju. W 2009 roku w związku z sytuację kryzysową uzgodnione zostało międzysektorowe porozumienie na poziomie krajowym, regulujące wzrost płac, ulgi podatkowe za zatrudnianie bezrobotnych oraz dodatki dla dojeżdżających do pracy. W Belgii związki zawodowe spełniają też zadania w ramach systemu ubezpieczeń społecznych, np. wypłacają zasiłki dla bezrobotnych członków związku, co również wpływa na wysoki poziom uzwiązkowienia.
Dla belgijskich pracowników i pracodawców duże znaczenie ma też kształcenie ustawiczne i szkolenia zawodowe. W 1998 roku partnerzy społeczni ustalili wielkość wydatków z funduszu płac przeznaczaną na dokształcenie.
Agnieszka Konieczny, Łukasz Karczmarzyk
źródło:
www.eurofound.europa.eu/eiro/country_index.htm
www.solidarnosc.org.pl