Zasiłek opiekuńczy w dobie COVID-19

W ramach walki z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-COV-2 ustawodawca podjął działania zmierzające do przyznania rodzicom dzieci do lat 8 oraz dzieci, które posiadają orzeczenie o potrzebie kształcenia, specjalnego dodatkowego zasiłku opiekuńczego w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły lub klubu dziecięcego z powodu COVID-19, jak również rodzicom lub opiekunom prawnym dorosłej osoby niepełnosprawnej w przypadku zamknięcia z powodu COVID-19 placówki, do której uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna. W niniejszym artykule zostaną opisane istotne dla rodziców i opiekunów aspekty prawne związane z dodatkowym zasiłkiem opiekuńczym.

 

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy został wprowadzony ustawą z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Początkowo okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego przewidziany był na okres nie dłuższy niż 14 dni, jednakże z uwagi na dalsze rozprzestrzenianie się wirusa w nowelizacji ustawy z dnia 31 marca 2020 roku przewidziano dwa kluczowe rozwiązania: pierwszym z nich było wydłużenie terminu do pobierania zasiłku na kolejne 14 dnia, a drugim z rozwiązań było przyznanie uprawnienia Radzie Ministrów do określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku w drodze rozporządzenia. I tak Rada Ministrów w rozporządzeniu z dnia 10 kwietnia 2020 roku w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 w § 1 określiła, iż dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje na okres, w jakim zostały zamknięte żłobki, kluby dziecięce, przedszkola, szkoły, placówki pobytu dziennego oraz inne placówki lub w związku z niemożnością sprawowania opieki przez nianie lub opiekunów dziennych z powodu COVID-19, jednak nie dłużej niż do dnia 26 kwietnia 2020 roku. W najbliższych dniach należy spodziewać się wydania kolejnych aktów prawych, które uregulowałby dalszy okres pobierania zasiłku.

 

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom lub opiekunom prawnym dzieci, którzy są objęci ubezpieczeniem chorobowym, (np. są pracownikami, zleceniobiorcami, osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą). Zasiłek opiekuńczy jest wypłacany za każdy dzień sprawowania opieki. Jeżeli oboje rodzice dziecka pracują, to o dodatkowy zasiłek opiekuńczy może wystąpić jedno z rodziców. Mogą też podzielić się opieką nad dzieckiem w ramach limitu 14 dni. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom łącznie przez 14 dni, niezależnie od liczby dzieci wymagających opieki.

 

Pamiętać należy, iż pomimo skorzystania z dodatkowego zasiłku, dalej przysługuje 60 dni zasiłku opiekuńczego, a okres wypłaty dodatkowego zasiłku (14 dni) nie wlicza się do ogólnego limitu 60 dni, które przysługują na opiekę nad dzieckiem do lat 14.

 

Zgodnie z art. 4 ust. 2 specustawy w związku z art. 35 ust. 1 ustawy zasiłkowej dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku.

 

Prawo do zasiłku opiekuńczego, w tym do dodatkowego zasiłku opiekuńczego przysługuje nie tylko po spełnieniu w/w ustawowych warunków tj. zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły lub klubu dziecięcego, ale także wtedy, gdy nie ma innego członka rodziny pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, mogącego zapewnić opiekę. Jeżeli w okresie konieczności sprawowania opieki jest inny członek rodziny, który mógłby zapewnić opiekę dziecku, to zasiłek opiekuńczy nie przysługuje (należy przy tym pamiętać, iż za takiego członka rodziny nie uważa się osoby chorej, osoby niezdolnej do pracy, osoby prowadzącej gospodarstwo rolne, pracownika odpoczywającego po pracy na nocnej zmianie czy też np. babci czy cioci – tj. osobie, na której nie ciąży obowiązek ustawowy sprawowania opieki).