Wypadek przy pracy pracownika tymczasowego
Zasady zatrudniania pracowników tymczasowych zawarte są w ustawie z dn. 9.07.2003 roku
o zatrudnianiu pracowników tymczasowych, która stanowi lex specialis względem Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 7 tej ustawy – agencja pracy tymczasowej zatrudnia pracowników tymczasowych na podstawie umowy o pracę na czas określony. Nie ma więc prawnej możliwości zatrudnienia pracowników tymczasowych na podstawie innej niż „okresowa” umowy o pracę. Następnie zgodnie z art. 9 ust. 2a ustawy pracodawca użytkownik dostarcza pracownikowi tymczasowemu odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej, zapewnia napoje i posiłki profilaktyczne, przeprowadza szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, ustala okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy, przeprowadza ocenę ryzyka zawodowego oraz informuje o tym ryzyku. Z cytowanego przepisu wynika, że za bezpieczeństwo i higienę pracy przy wykonywaniu pracy tymczasowej odpowiada pracodawca użytkownik, a nie agencja zatrudnienia. Jest to niewątpliwie racjonalne rozwiązanie, gdyż trudno byłoby oczekiwać, ażeby agencja zatrudnienia miała odpowiadać za bezpieczne i higieniczne warunki wykonywania pracy tymczasowej u pracodawcy użytkownika. Agencja zatrudnienia nie posiada ku temu ani prawnych, ani nawet faktycznych instrumentów.
o zatrudnianiu pracowników tymczasowych, która stanowi lex specialis względem Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 7 tej ustawy – agencja pracy tymczasowej zatrudnia pracowników tymczasowych na podstawie umowy o pracę na czas określony. Nie ma więc prawnej możliwości zatrudnienia pracowników tymczasowych na podstawie innej niż „okresowa” umowy o pracę. Następnie zgodnie z art. 9 ust. 2a ustawy pracodawca użytkownik dostarcza pracownikowi tymczasowemu odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej, zapewnia napoje i posiłki profilaktyczne, przeprowadza szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, ustala okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy, przeprowadza ocenę ryzyka zawodowego oraz informuje o tym ryzyku. Z cytowanego przepisu wynika, że za bezpieczeństwo i higienę pracy przy wykonywaniu pracy tymczasowej odpowiada pracodawca użytkownik, a nie agencja zatrudnienia. Jest to niewątpliwie racjonalne rozwiązanie, gdyż trudno byłoby oczekiwać, ażeby agencja zatrudnienia miała odpowiadać za bezpieczne i higieniczne warunki wykonywania pracy tymczasowej u pracodawcy użytkownika. Agencja zatrudnienia nie posiada ku temu ani prawnych, ani nawet faktycznych instrumentów.
Konsekwencją takiego rozwiązania jest art. 27 ustawy przewidujący odpowiedzialność za wykroczenie. Przepis ten stanowi że kto, będąc pracodawcą użytkownikiem lub działając
w jego imieniu, nie zapewnia pracownikowi tymczasowemu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy tymczasowej lub nie wyposaża stanowiska pracy pracownika tymczasowego w maszyny i inne urządzenia techniczne, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności, podlega karze grzywny.
w jego imieniu, nie zapewnia pracownikowi tymczasowemu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy tymczasowej lub nie wyposaża stanowiska pracy pracownika tymczasowego w maszyny i inne urządzenia techniczne, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności, podlega karze grzywny.
Agencja zatrudnienia nie ma więc nawet obowiązku przeprowadzenia postępowania powypadkowego, w tym w szczególności sporządzenia protokołu powypadkowego zgodnie
z rozporządzeniem z dn. 1.07.2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy. Jest to rozwiązanie niekorzystne dla pracowników tymczasowych, zwłaszcza w przypadku gdy wykonują oni pracę na rzecz pracodawców użytkowników mających siedzibę poza granicami RP. Jeżeli zatrudniająca ich agencja zatrudnienia nie przeprowadzi z własnej inicjatywy postępowania powypadkowego (do czego, jak wyżej wskazano, nie jest zobowiązana), pracownik – ubezpieczony będzie miał kłopot z uzyskaniem świadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych związanych z wypadkiem przy pracy takich jak np. odszkodowanie lub renta. Należy bowiem pamiętać, że zagraniczny pracodawca użytkownik przeprowadzi tzw. postępowanie powypadkowe wg obowiązujących go lokalnych przepisów, które mogą całkowicie inaczej kształtować jego prawa i obowiązki w tym zakresie niż przepisy polskie. Tymczasem Zakład Ubezpieczeń Społecznych w przypadku braku protokołu powypadkowego odmówi ubezpieczonemu wypłaty świadczeń, w takim przypadku pozostanie jedynie droga postępowania sądowego.
z rozporządzeniem z dn. 1.07.2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy. Jest to rozwiązanie niekorzystne dla pracowników tymczasowych, zwłaszcza w przypadku gdy wykonują oni pracę na rzecz pracodawców użytkowników mających siedzibę poza granicami RP. Jeżeli zatrudniająca ich agencja zatrudnienia nie przeprowadzi z własnej inicjatywy postępowania powypadkowego (do czego, jak wyżej wskazano, nie jest zobowiązana), pracownik – ubezpieczony będzie miał kłopot z uzyskaniem świadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych związanych z wypadkiem przy pracy takich jak np. odszkodowanie lub renta. Należy bowiem pamiętać, że zagraniczny pracodawca użytkownik przeprowadzi tzw. postępowanie powypadkowe wg obowiązujących go lokalnych przepisów, które mogą całkowicie inaczej kształtować jego prawa i obowiązki w tym zakresie niż przepisy polskie. Tymczasem Zakład Ubezpieczeń Społecznych w przypadku braku protokołu powypadkowego odmówi ubezpieczonemu wypłaty świadczeń, w takim przypadku pozostanie jedynie droga postępowania sądowego.
Gdyby pracownik tymczasowy chciał, obok świadczeń pozyskanych w ramach ubezpieczenia społecznego, dochodzić tzw. roszczeń uzupełniających o cywilnoprawnym charakterze (takich jak np. zadośćuczynienie) to zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2014 r., sygn. akt I PK 243/13 to pracodawca użytkownik jest biernie legitymowany w sporze sądowym, w którym pracownik tymczasowy dochodzi roszczeń odszkodowawczych opartych na zasadach odpowiedzialności deliktowej, uzupełniających świadczenia z tytułu wypadku przy wykonywaniu pracy tymczasowej.
Reasumując pracownik tymczasowy winien pozwać w takim przypadku nie swojego pracodawcę (którym jest agencja zatrudnienia), lecz pracodawcę użytkownika. Taki wniosek w pełni koresponduje z treścią przytoczonych na wstępie przepisów ustawy z dn. 9.07.2003 roku o zatrudnianiu pracowników tymczasowych, która przewiduje, iż to pracodawca użytkownik jest odpowiedzialny za bezpieczne i higieniczne warunki pracy pracownika tymczasowego.
Łukasz Wocławek
CDO24 Centrum Ochrony Prawnej
Infolinia: 801 00 31 38
Informujemy, że powyższy artykuł nie jest opinią ani poradą prawną i nie może służyć jako ekspertyza przed sądem, urzędem czy osobą prywatną. Proszę pamiętać, że ze względu na długość opracowania artykuł dostarcza jedynie informacji ogólnych, które w konkretnym przypadku nie mogą zastąpić porady prawnej.
Proszę pamiętać, że osoby posiadające Ochronę Prawną CDO24 zawsze mogą zasięgnąć dodatkowych informacji w departamencie prawnym CDO24 pod numerem telefonu 801 003 138 (lub 32 44 57 822), który działa codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.30. Pozostałe osoby zainteresowane posiadaniem ochrony prawnej zapraszamy do zapoznania się z ofertą CDO24 na stronie internetowej www.cdo24.pl.