Urlopy pracownicze związane z rodzicielstwem
Przebywam na urlopie macierzyńskim po urodzeniu dziecka. Kiedy skończy mi się ten urlop, chciałabym wykorzystać urlop wypoczynkowy, ale pracodawca powiedział, że on mi nie przysługuje, bo teraz nie pracuję i nie nabywam prawa do takiego urlopu. Czy pracodawca ma rację i czy ewentualnie przysługuje mi jakiś inny rodzaj dni wolnych, które mogłabym wykorzystać na opiekę nad dzieckiem? (Urszula P.)
Kodeks pracy w szczególny sposób chroni rodzicielstwo, nie tylko poprzez ograniczenia w dopuszczalności wykonywania niektórych rodzajów obowiązków, ale także poprzez przyznanie urlopów. Kodeks pracy przewiduje urlop macierzyński (art. 180), dodatkowy urlop macierzyński (art. 1821) oraz urlop rodzicielski (art. 1821a). Ponadto pracownicy, która korzystała z urlopu macierzyńskiego przysługuje prawo skorzystania z urlopu wypoczynkowego, nawet gdy nie pracowała w danym roku kalendarzowym. Zatem stanowisko pracodawcy Czytelniczki nie jest prawidłowe i pod pewnymi warunkami, o których dalej, może ona skorzystać z urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego.
Urlop macierzyński w podstawowym wymiarze wynosi 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, jednakże nawet 6 tygodni z tego urlopu można wykorzystać jeszcze przed porodem. Wówczas urlop po porodzie ulegnie proporcjonalnemu skróceniu o okres już wykorzystany. Nie później niż 14 dni po porodzie, pracownica może złożyć pisemny wniosek o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a bezpośrednio po takim urlopie – urlopu rodzicielskiego (art. 1791). Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek pracownicy, pod warunkiem, że pomiędzy kolejnymi urlopami będzie zachowana ciągłość, czyli pracownica nie może nawet na jeden dzień wrócić do pracy, ani nawet wykorzystać urlopu wypoczynkowego. Istnieje możliwość połączenia dodatkowego urlopu macierzyńskiego z pracą, ale wówczas wymiar urlopu ulega zmniejszeniu. Wyjątkiem od takiej sytuacji jest korzystanie z tych urlopów przez ojca dziecka. Wówczas na czas korzystania z urlopu przez ojca, matka może czasowo wrócić do pracy, a łączny czas urlopów nie zostanie pomniejszony. Przepis ten wyklucza natomiast możliwość korzystania z urlopów łącznie przez oboje rodziców.
Trzeba również zwrócić uwagę, że z dniem 2 stycznia 2016 roku Kodeks pracy zostanie zmieniony w zakresie urlopów udzielanych ze względu na rodzicielstwo. Przede wszystkim nie będzie już dodatkowego urlopu macierzyńskiego, natomiast urlop rodzicielski zostanie wydłużony do 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka. Z urlopu tego będą mogli korzystać oboje rodzice jednocześnie, ale łącznie przysługujący im czas nie może przekroczyć 32 tygodni. Przykładowo, jeżeli oboje rodzice będą chcieli korzystać z urlopu jednocześnie, to każdemu z nich będzie przysługiwało 16 tygodni. Z kolei gdyby tylko matka miała korzystać z urlopu, a ojciec z niego zrezygnuje, to będzie jej przysługiwał pełny okres 32 tygodni. Zarówno wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, jak i wnioski o podział urlopu rodzicielskiego będą wymagały formy pisemnej. Ponadto skorzystanie z nich będzie wymagało złożenia wniosku wraz z załącznikami w terminie nie późniejszym niż 21 dni od dnia porodu. Co istotne, pracodawca będzie miał obowiązek uwzględnienia wniosków uprawnionych rodziców, jednakże nie jest dopuszczalne udanie się na urlop bez uzyskania odpowiedzi ze strony pracodawcy.
Anna Trojnar-Słomska
CDO24 Centrum Ochrony Prawnej
Infolinia: 801 00 31 38
Informujemy, że powyższy artykuł nie jest opinią ani poradą prawną i nie może służyć jako ekspertyza przed sądem, urzędem czy osobą prywatną. Proszę pamiętać, że ze względu na długość opracowania artykuł dostarcza jedynie informacji ogólnych, które w konkretnym przypadku nie mogą zastąpić porady prawnej.
Proszę pamiętać, że osoby posiadające Ochronę Prawną CDO24 zawsze mogą zasięgnąć dodatkowych informacji w departamencie prawnym CDO24 pod numerem telefonu 801 003 138 (lub 32 44 57 822), który działa codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.30. Pozostałe osoby zainteresowane posiadaniem ochrony prawnej zapraszamy do zapoznania się z ofertą CDO24 na stronie internetowej www.cdo24.pl.
Masz pytanie do prawnika? Napisz do nas: gazeta@cdo24.pl. Odpowiedzi na najciekawsze i najczęściej pojawiające się Państwa pytania, będziemy zamieszczali w naszych artykułach.