Urlop dla poratowania zdrowia
Czy nauczyciel, który 31 sierpnia 2016 r. nabędzie uprawnienia do przejścia na emeryturę w trybie art. 88 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, może skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia, zgodnie z art. 73 ust. 1 Karty Nauczyciela, w wymiarze jednego roku?
Zgodnie z art. 88 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, nauczyciele mający trzydziestoletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaś nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich – dwudziestopięcioletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym, mogą – po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy – przejść na emeryturę.
Istotę urlopu dla poratowania zdrowia Sąd Najwyższy omówił w uchwale z dnia 14 lutego 2012 r., w sprawie oznaczonej sygnaturą akt III PZP 1/12. Sąd Najwyższy wskazał bowiem, że nauczycielski urlop dla poratowania zdrowia jest szczególnym świadczeniem pracowniczym, zbliżonym do instytucji urlopu wypoczynkowego, przysługującym w ramach istniejącego indywidualnego stosunku pracy łączącego nauczyciela ze szkołą, a jego celem jest – przy zagwarantowaniu trwałości tego stosunku oraz możliwości korzystania przez pracownika z dotychczasowych uprawnień w zakresie wynagrodzenia i innych świadczeń pracowniczych, w tym socjalnych – zapewnienie nauczycielowi możliwości poddania się zalecanemu leczeniu dla odzyskania pełnej zdolności do pracy i kontynuowania zatrudnienia.
Co do zasady nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, po przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole, dyrektor szkoły udziela urlopu dla poratowania zdrowia, w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo roku (art. 73 ust. 1 Karty Nauczyciela).
Jednocześnie w art. 73 ust. 2 Karty Nauczyciela ustawodawca przewidział ograniczenie, w myśl którego nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, urlop dla poratowania zdrowia nie może być udzielony na okres dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne.
Ustawodawca nie wskazał jednak czy określenie „nabycie prawo do emerytury” odnosi się wobec nabycia emerytury na zasadach ogólnych, a więc po osiągnięciu po przekroczeniu powszechnego wieku emerytalnego, czy również w sytuacji, gdy nauczyciel nabędzie uprawnienia do emerytury na podstawie art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela.
Jednakże z aktualnie obowiązującą linią orzeczniczą, ograniczenie możliwości skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia lub czasu jego trwania nie jest związane z rodzajem emerytury, z jakiej może skorzystać nauczyciel, a w szczególności nie zależy od tego, czy nauczyciel nabył prawo do wcześniejszej emerytury nauczycielskiej w trybie art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela, czy też nabył uprawnienia emerytalne na zasadach ogólnych po przekroczeniu powszechnego wieku emerytalnego (tak wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 4 grudnia 2003 r., sygn. akt I PK 72/03 oraz z dnia 26 marca 2007 r., sygn. akt I PK 262/06).
Zatem spełnienie przez nauczyciela warunków do przejścia na wcześniejszą emeryturę (na podstawie art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela) a więc nabycie prawa do emerytury w okresie krótszym niż jeden rok powoduje, iż na mocy art. 73 ust. 2 Karty Nauczyciela, taki urlop dla poratowania zdrowia może być udzielony, jednakże nie na okres roku (jak to wskazuje ust. 1 omawianego artykułu), ale na okres nie dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne.
Jedynie na marginesie należy wskazać, iż Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 lutego 2010 r., w sprawie oznaczonej sygnaturą akt II PK 233/09, zwrócił uwagę na konieczność ścisłego interpretowania przepisów regulujących udzielanie nauczycielskich urlopów dla poratowania zdrowia ze względu na to, iż przyznają one tej grupie pracowniczej dodatkowe prawo, którego nie mają wszyscy pracownicy.
Podsumowując powyższe wskazać należy, iż w przypadku, gdy nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, czy to na podstawie art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela czy to na zasadach ogólnych, tj. po przekroczeniu powszechnego wieku emerytalnego, to ustawodawca w Karcie Nauczyciela wyraźnie wskazał, iż urlop przysługuje jedynie na okres nie dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne.
Bartosz Duda
CDO24 Centrum Ochrony Prawnej
Infolinia: 801 00 31 38
Informujemy, że powyższy artykuł nie jest opinią ani poradą prawną i nie może służyć jako ekspertyza przed sądem, urzędem czy osobą prywatną. Proszę pamiętać, że ze względu na długość opracowania artykuł dostarcza jedynie informacji ogólnych, które w konkretnym przypadku nie mogą zastąpić porady prawnej.
Proszę pamiętać, że osoby posiadające Ochronę Prawną CDO24 zawsze mogą zasięgnąć dodatkowych informacji w departamencie prawnym CDO24 pod numerem telefonu 801 003 138 (lub 32 44 57 822), który działa codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.30. Pozostałe osoby zainteresowane posiadaniem ochrony prawnej zapraszamy do zapoznania się z ofertą CDO24 na stronie internetowej www.cdo24.pl.
Masz pytanie do prawnika? Napisz do nas: gazeta@cdo24.pl. Odpowiedzi na najciekawsze i najczęściej pojawiające się Państwa pytania, będziemy zamieszczali w naszych artykułach.