Uprawnienia pracownika z tytułu opieki nad dzieckiem
Warto zapamiętać, iż dla każdego rodzica – pracownika, przepisy prawa pracy przewidują specjalne uprawnienie. Zgodnie z art. 188 § 1 ustawy z dnia26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tj. Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z póź. zm.; dalej: K.p.), pracownikowi, który wychowuje przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w roku kalendarzowym uprawnienie do zwolnienia z obowiązku wykonywania pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni,
z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Regulacja ta umożliwia pracującemu rodzicowi załatwienie spraw związanych ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem (np. wizyta u lekarza, zebrania szkolne, itp.), przy czym,
co niezwykle istotne pracownik nie ma obowiązku uzasadnienia potrzeby wykorzystania przysługującego mu prawa w konkretnym terminie czy wymiarze. Jednakże nie ma wątpliwości, iż sam termin powinien zostać wcześniej uzgodniony z pracodawcą.
co niezwykle istotne pracownik nie ma obowiązku uzasadnienia potrzeby wykorzystania przysługującego mu prawa w konkretnym terminie czy wymiarze. Jednakże nie ma wątpliwości, iż sam termin powinien zostać wcześniej uzgodniony z pracodawcą.
Podkreślić należy, iż „zwolnienie na opiekę” przysługuje w wymiarze 2 dni albo 16 godzin bez względu na to, jaką liczbę dzieci do lat 14 wychowuje pracownik. Warto w tym miejscu również zaznaczyć, iż zwolnienie to przysługuje bez względu na to, czy mamy do czynienia z dzieckiem własnym, przysposobionym, czy nawet wziętym do wychowania w ramach rodziny zastępczej. W każdym przypadku, jeżeli choć jedno dziecko ma mniej niż 14 lat, takie zwolnienie pracownikowi przysługuje.
Co niezwykle istotne, możliwość skorzystania z przysługującego pracownikowi uprawnienia, pozostaje bez związku z tym, czy drugi z rodziców dysponuje czasem do sprawowania opieki. Bez znaczenia pozostaje zatem fakt, czy jest on np. bezrobotny, przebywa na urlopie, czy też prowadzi działalność gospodarczą, itp. Uprawnienie nadal pracownikowi przysługuje.
Zaznaczyć w tym miejscu jednak należy, iż w sytuacji gdy oboje rodzice są zatrudnieni, z uprawnienia może korzystać tylko jedno z nich (art. 1891 K.p.). Tym samym, muszą oni wówczas zdecydować, które z nich będzie korzystało z przysługującego uprawnienia.
Przy czym, powszechnie przyjmuje się, iż dopuszczalne jest podzielenie prawa do 2 dni zwolnienia na opiekę pomiędzy rodziców w ten sposób, iż każdemu z nich będzie
przysługiwał 1 dzień zwolnienia.
Przy czym, powszechnie przyjmuje się, iż dopuszczalne jest podzielenie prawa do 2 dni zwolnienia na opiekę pomiędzy rodziców w ten sposób, iż każdemu z nich będzie
przysługiwał 1 dzień zwolnienia.
O decyzji skorzystania z omawianego uprawnienia, pracownik informuje w pierwszym pisemnym wniosku, wskazując jednocześnie wymiar i formę tego zwolnienia – pracownik
wedle swojego wyboru decyduje bowiem, czy chce skorzystać ze zwolnienia w dniach czy
w godzinach. Istotne jest jednak, iż decyzja dotycząca wyboru formy jest wiążąca przez
cały rok kalendarzowy. Przykładowo w sytuacji, gdy pracownik zdecyduje się złożyć wniosek
o udzielenie 4 godzin zwolnienia na opiekę nad dzieckiem, to wówczas pozostanie mu do wykorzystania 12 godzin zwolnienia. Natomiast, gdy wystąpi z pierwszym wnioskiem o jeden cały dzień, wówczas będzie mógł wykorzystać w ciągu roku kalendarzowego również tylko jeden cały dzień.
wedle swojego wyboru decyduje bowiem, czy chce skorzystać ze zwolnienia w dniach czy
w godzinach. Istotne jest jednak, iż decyzja dotycząca wyboru formy jest wiążąca przez
cały rok kalendarzowy. Przykładowo w sytuacji, gdy pracownik zdecyduje się złożyć wniosek
o udzielenie 4 godzin zwolnienia na opiekę nad dzieckiem, to wówczas pozostanie mu do wykorzystania 12 godzin zwolnienia. Natomiast, gdy wystąpi z pierwszym wnioskiem o jeden cały dzień, wówczas będzie mógł wykorzystać w ciągu roku kalendarzowego również tylko jeden cały dzień.
Niezwykle istotny w niniejszej sprawie jest również fakt, iż nieskorzystanie w danym roku kalendarzowym z przysługującego uprawnienia, nie powoduje, iż 2 dni stają się zaległe i przechodzą na następny rok kalendarzowy. Ponadto, w sytuacji choroby pracownika w czasie wykorzystywania prawa do opieki nad dzieckiem, pracodawca nie jest zobowiązany do udzielenia zwolnienia w innym terminie. Nigdy też omawiane uprawnienie nie przekształci się w ekwiwalent pieniężny.
Podkreślić również należy, iż prawo do zwolnienia od pracy, związane z opieką nad dzieckiem do lat 14, przysługuje zarówno pracownikom zatrudnionym na pełny etat, jak również tym zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy. W tym przypadku, zwolnienie od pracy udzielane jest w wymiarze godzinowym, obliczonym proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Natomiast niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny (art. 188 § 3 K.p.).
Martyna Bugajska
CDO24 Centrum Ochrony Prawnej
infolinia: 801 00 31 38
Informujemy, że powyższy artykuł nie jest opinią ani poradą prawną i nie może służyć jako ekspertyza przed sądem, urzędem czy osobą prywatną. Proszę pamiętać, że ze względu na długość opracowania artykuł dostarcza jedynie informacji ogólnych, które w konkretnym przypadku nie mogą zastąpić porady prawnej.
Proszę pamiętać, że osoby posiadające Ochronę Prawną CDO24 zawsze mogą zasięgnąć dodatkowych informacji w departamencie prawnym CDO24 pod numerem telefonu 801 003 138 (lub 32 44 57 822), który działa codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.30. Pozostałe osoby zainteresowane posiadaniem ochrony prawnej zapraszamy do zapoznania się z ofertą CDO24 na stronie internetowej www.cdo24.pl.