Uprawnieni do zwolnienia od pracy w ramach czynności doraźnych

Podnieść należy, że zgodnie z brzmieniem art. 31 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych pracownik ma prawo do zwolnienia od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z jego funkcji związkowej, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy. Jednakże często zadawane jest pytaniem, kto z takiego uprawnienia może skorzystać.

W związku z powyższym wskazać należy, że zakres podmiotowy uprawnienia do zwolnienia od pracy przewidzianego w art. 31 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych nie jest już ograniczony wyłącznie do członków zarządu zakładowej organizacji związkowej, tak jak w przypadku prawa do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej. Na podstawie w/w artykułu uprawnieniu do zwolnienia od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia są nie tylko członkowie zarządu, ale przedmiotowy artykuł obejmuje również pracowników pełniących inne funkcje w związku (np. członkostwo w komisji rewizyjnej) (Z. Salwa, dz.cyt.).

Ciekawy pogląd wyraził w tym zakresie Krzysztof Wojciech Baran, który stwierdził, że przepis ten w wymiarze liczbowym nie ogranicza liczby związkowców mogących skorzystać z oddelegowania, ponieważ uczestnictwo w czynności doraźnej musi wynikać z pełnionej funkcji związkowej, lecz nie musi mieć ona charakteru stałego lub statutowego (K.M. Baran, O potrzebie nowelizacji prawa związkowego, „Monitor Prawa Pracy” 2013, nr 11).

Zwrócić również należy uwagę na fakt, żeby możliwe było skuteczne ubieganie się o udzielenie zwolnienia, konieczne jest posiadanie statusu pracownika u pracodawcy, który miałby go udzielić. Oznacza to, że żadna inna podstawa członkostwa w organizacji związkowej, jak również inne formy świadczenia na rzecz tego pracodawcy, nie dają podstawy do ubiegania się o zwolnienie od pracy zawodowej. Zbigniew Salwa wskazuje w szczególności na emerytów, rencistów oraz zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nakładczą i bezrobotnych (Z. Salwa, Ustawa o związkach zawodowych. Komentarz, [w:] Prawo pracy, red. Z. Salwa, LexPolonica 2003, teza 1.).

Drugą ważną kwestią dotyczącą czynności doraźnych w oparciu o przedmiotowy artykuł jest rozstrzygnięcie, kto jest uprawniony do złożenia takiego wniosku. Przepis nie rozstrzyga, kto jest uprawniony do złożenia wniosku w tym przedmiocie, ale wydaje się, że skoro przepis nie zastrzegł wyraźnie tego prawa zarządowi zakładowej organizacji związkowej, może go złożyć również sam zainteresowany pracownik.