Solidar Śląsko Dąbrow

Skarga pauliańska

Częstym problem praktycznym jest brak możliwości skutecznej egzekucji zasądzonych przez sąd roszczeń. Niestety znaczny odsetek postępowań egzekucyjnych kończy się wydaniem postanowienia o umorzeniu postępowania z uwagi na bezskuteczność egzekucji. W niektórych sytuacjach wynika to z obiektywnych okoliczności takich jak trudna sytuacja materialna dłużnika. Są jednak również sprawy, w których bezskuteczna egzekucja jest efektem świadomych i zaplanowanych działań dłużnika. Właśnie dla takich sytuacji ustawodawca przewidział instytucję tak zwanej skargi pauliańskiej, inaczej zwanej skargą wydobywczą. 
 
Instytucja ta została uregulowana w kodeksie cywilnym w artykułach 527-534. W oparciu o nasze doświadczenie zawodowe często dłużnik, który spodziewa się prowadzenia przeciwko niemu postępowania egzekucyjnego, stara się ukryć swój majątek. W praktyce dochodzi do dokonania przesunięć majątkowych, często nieodpłatnych na rzecz członków najbliższej rodziny lub innych powiązanych podmiotów gospodarczych. Ustawodawca przewidział jednak możliwość zakwestionowania takich czynności, jako zmierzających do pokrzywdzenia wierzyciela. Skarga pauliańska pozwala wierzycielowi na ustalenie, iż czynność prawna dokonana z jego pokrzywdzeniem jest względem niego nieskuteczna.
 
Należy pamiętać, iż skuteczność skargi pauliańskiej jest uzależniona od spełnienia łącznie kilku przesłanek. Przede wszystkim dłużnik musi dokonać czynności prawnej, w wyniku której stanie się niewypłacalny lub stan jego niewypłacalności jeszcze się pogłębi. Kolejną przesłanką jest uzyskanie przez osobę trzecią korzyści majątkowej. Warunkiem koniecznym jest również świadomość działania zarówno dłużnika jak i osoby trzeciej, która uzyskuje korzyść majątkową. Zwracam uwagę, iż przesłanka jest spełniona, gdy osoba trzeciej mogła również z łatwością się dowiedzieć że czynność prawna zmierza do pokrzywdzenia wierzyciela (na przykład zaniżona cena transakcji). Przesłanka świadomości osoby trzeciej odpada w sytuacji, w której czynność dłużnika była nieodpłatna (na przykład umowa darowizny).
 
Ustawodawca przewidział tak zwane domniemanie prawne związane z niewypłacalnością dłużnika, który dokonuje darowizny. Jeżeli dłużnik w chwili darowizny był niewypłacalny, domniemywa się, że działał z pokrzywdzeniem wierzycieli. Podobne domniemanie dotyczy sytuacji dłużnika, który wskutek dokonania darowizny stał się niewypłacalny. W takiej sytuacji to na dłużniku będzie ciążyć ciężar udowodnienia, iż nie działał on z zamiarem pokrzywdzenia wierzyciela.
 
Warunkiem koniecznym skutecznego dochodzenia roszczenia jest wytoczenie powództwa o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela. Sądem właściwym w takiej sprawie jest sąd rejonowy właściwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby pozwanego jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 75 tysięcy złotych. Jeżeli roszczenie przekracza tę kwotę, sądem właściwym jest sąd okręgowy.
 
Na koniec zwracam uwagę na termin przedawnienia roszczenia związanego ze skargą pauliańską. Ustawodawca ograniczył możliwość skutecznego wystąpienia z roszczeniem o uznanie czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną wyłącznie do pięciu lat od daty dokonania tej czynności.
 
Tomasz Kosterka
CDO24
Centrum Ochrony Prawnej
 
Informujemy, że powyższy artykuł nie jest opinią ani poradą prawną i nie może służyć jako ekspertyza przed sądem, urzędem czy osobą prywatną. Proszę pamiętać, że ze względu na długość opracowania artykuł dostarcza jedynie informacji ogólnych, które w konkretnym przypadku nie mogą zastąpić porady prawnej.
 
Proszę pamiętać, że osoby posiadające Ochronę Prawną CDO24 zawsze mogą zasięgnąć dodatkowych informacji w departamencie prawnym CDO24 pod numerem telefonu 801 003 138 (lub 32 44 57 822), który działa codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.30. Pozostałe osoby zainteresowane posiadaniem ochrony prawnej zapraszamy do zapoznania się z ofertą CDO24 na stronie internetowej www.cdo24.pl.
 
Masz pytanie do prawnika? Napisz do nas: gazeta@cdo24.pl. Odpowiedzi na najciekawsze i najczęściej pojawiające się Państwa pytania, będziemy zamieszczali w naszych artykułach.
 
 

Dodaj komentarz