Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

Europejski Trybunał Praw Człowieka (zwany dalej: „Trybunałem”) został ustanowiony w Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. Polska ratyfikowała Konwencję dnia 19 stycznia 1993 roku. Obecnie jej stronami jest 47 państw-członków Rady Europy. Zbiór podstawowych praw i wolności, zawarty w pierwotnym tekście Konwencji (m.in. prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego, prawo do sądu, prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, wolność myśli, sumienia i wyznania), został stopniowo uzupełniony i rozszerzony w kolejnych Protokołach dodatkowych nr 1, 4, 6, 7, 12 i 13 Konwencji. Polska ratyfikowała Protokoły nr 1, 4, 6, 7 i 13.

Zadaniem Trybunału jest zapewnienie przestrzegania zobowiązań wynikających z Konwencji i jej Protokołów poprzez rozpoznawanie wszystkich spraw dotyczących interpretacji i stosowania tych aktów prawa. Skargę do Trybunału może wnieść:
– każde państwo-strona Konwencji – w zakresie naruszenia Konwencji lub jej Protokołów przez inne państwo-stronę Konwencji;
– każda osoba, organizacja pozarządowa lub grupa jednostek – w przypadku uznania, że stała się ona ofiarą naruszenia przez państwo-stronę Konwencji praw zawartych w Konwencji lub jej Protokołach (tzw. skarga indywidualna).

Skargę indywidualną można wnieść po wyczerpaniu wszystkich środków odwoławczych przewidzianych prawem wewnętrznym. Istotne jest również, aby uczynić to w terminie sześciu miesięcy od dnia podjęcia ostatecznej decyzji (wydania wyroku przez ostatni z sądów, który był właściwy do rozpoznania sprawy w krajowym porządku prawnym). Trybunał nie rozpatruje żadnej skargi indywidualnej, która:
– jest anonimowa lub
– jest co do istoty identyczna ze sprawą już rozpatrzoną przez Trybunał lub ze sprawą, która została poddana innej międzynarodowej procedurze dochodzenia lub rozstrzygnięcia, i jeśli skarga nie zawiera nowych, istotnych informacji.

Skargę indywidualną należy złożyć na specjalnym formularzu, w którym trzeba podać w szczególności:
– nazwisko, datę urodzenia, obywatelstwo, adres skarżącego oraz, jeżeli skarżący jest osobą prawną
– pełną nazwę, datę wpisu lub rejestracji, numer urzędowej rejestracji (o ile nadano) oraz adres siedziby;
– nazwisko, adres, numery telefonu i faksu oraz adres e-mail przedstawiciela, jeżeli taki występuje;
– w przypadku gdy skarżący ma przedstawiciela, opatrzony datą i własnoręczny podpis skarżącego w części formularza skargowego dotyczącej umocowania; własnoręczny podpis przedstawiciela potwierdzający, że zgodził się działać za skarżącego;
– nazwę państwa-strony Konwencji, przeciwko któremu skarga jest wnoszona;
– zwięzłe i czytelne przedstawienie stanu faktycznego;
– zwięzłe i czytelne przedstawienie zarzuconego naruszenia (naruszeń) Konwencji oraz istotnych argumentów;
– zwięzłe i czytelne oświadczenie potwierdzające spełnienie przez skarżącego wymogów dopuszczalności ustanowionych w Artykule 35 ust. 1 Konwencji.
Skarżący może uzupełnić informacje zamieszczone w formularzu skargi poprzez załączenie do niego dalszych informacji na temat stanu faktycznego, zarzucanych naruszeń Konwencji i stosownej argumentacji, przy czym taka informacja nie może przekraczać 20 stron.

Do formularza skargi należy załączyć:
– kopie dokumentów dotyczących zaskarżonych orzeczeń lub środków, sądowych lub o innym charakterze;
– kopie dokumentów i orzeczeń wykazujących, że skarżący spełnił warunek wyczerpania krajowych środków odwoławczych oraz dochował terminu do wniesienia skargi;
– tam, gdzie to właściwe, kopie dokumentów dotyczących innej międzynarodowej procedury dochodzenia lub rozstrzygania;
– w przypadku gdy skarżący jest osobą prawną – dokument lub dokumenty potwierdzające, że jednostka, która złożyła skargę, jest uprawniona lub umocowana do reprezentacji skarżącego.
Datą wniesienia skargi jest data przesłania (tj. data stempla pocztowego) do Trybunału formularza skargi spełniającej wymagania podane w Regulaminie Trybunału.

Językami urzędowymi Trybunału są języki angielski i francuski. Jednak w związku ze skargami indywidualnymi oraz dopóki żadne państwo-strona Konwencji nie zostało zawiadomione o takiej skardze zgodnie z Regulaminem Trybunału, wszelka korespondencja ze skarżącymi lub ich przedstawicielami oraz ustne i pisemne oświadczenia skarżących lub ich przedstawicieli są sporządzane w jednym z języków urzędowych państwa-stron Konwencji.

Na etapie postępowania strony są obowiązane w pełni współpracować, a w szczególności podejmować takie działania leżące w ich mocy, które Trybunał uważa za niezbędne dla należytego wymiaru sprawiedliwości.

Jeśli Trybunał stwierdzi, że nastąpiło naruszenie Konwencji lub jej Protokołów, oraz jeśli prawo wewnętrzne danego państwa-strony Konwencji pozwala tylko na częściowe usunięcie konsekwencji tego naruszenia, Trybunał orzeka, gdy zachodzi potrzeba, słuszne zadośćuczynienie pokrzywdzonej stronie.

Należy jednak pamiętać, że Trybunał rozstrzyga sprawy o naruszenie praw określonych w Konwencji i jej Protokołach. Nie jest on natomiast kolejną instancją odwoławczą od orzeczeń wydanych przez sądy polskie. Oznacza to, że skargi, w których skarżący kwestionuje zasadność wyroku (niesprawiedliwy i krzywdzący wyrok, interpretacja prawa krajowego przez sąd, ocena dowodów itp.), w świetle dotychczasowego orzecznictwa Trybunału są uznawane za niedopuszczalne, ponieważ w istocie nie dotyczą one praw i wolności gwarantowanych przez Konwencję.

Monika Weingärtner
CDO24 Centrum Ochrony Prawnej
Infolinia: 801 00 31 38

Informujemy, że powyższy artykuł nie jest opinią ani poradą prawną i nie może służyć jako ekspertyza przed sądem, urzędem czy osobą prywatną. Proszę pamiętać, że ze względu na długość opracowania artykuł dostarcza jedynie informacji ogólnych, które w konkretnym przypadku nie mogą zastąpić porady prawnej.

Przypominamy, że osoby posiadające Ochronę Prawną CDO24 mogą zawsze, na bieżąco zasięgnąć dodatkowych informacji w departamencie prawnym CDO24 pod numerem telefonu 801 00 31 38 lub 32 43 43 105, który działa codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.30. Pozostałe osoby zainteresowane posiadaniem ochrony prawnej zapraszamy do zapoznania się z ofertą CDO24 na stronie internetowej www.cdo24.pl.