Przymuszanie do urlopu bezpłatnego
Stan faktyczny:
Pracodawca ze względu na mniejszą liczbę zleceń nie jest w stanie dostarczyć pracy wszystkim swoim pracownikom. Nie chce ich zwalniać, ale nie może również przez okres najbliższych kilkunastu dni zapewnić wykonywania dotychczasowych obowiązków. W związku z zaistniałą sytuacją, pracodawca chce wysłać część załogi na urlop bezpłatny.
Rozwiązanie casusu:
Art.174 § 1 Kodeksu pracy stanowi, że na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego.
Zgodnie z przywołanym przepisem wniosek taki powinien być sformułowany na piśmie. Pracownik nie musi jednakże podawać przyczyn uzasadniających jego wniosek ani informować, na jaki cel ma zamiar przeznaczyć urlop bezpłatny. Wniosek pracownika musi natomiast określać termin planowanego urlopu.
Stanowiący podstawę udzielania urlopu bezpłatnego art.174 Kodeksu pracy został skonstruowany w ten sposób, że udzielenie tego urlopu może nastąpić wyłącznie z inicjatywy i zgodnie z wnioskiem pracownika. Oznacza to, że pracodawca nie może bez wniosku pracownika sam skierować go na urlop bezpłatny (uzasadniając to np. trudnościami finansowymi zakładu, czy też brakiem zleceń) albo też udzielić mu urlopu w wymiarze większym niż wnioskowany przez pracownika.
Pogląd powyższy został potwierdzony w orzecznictwie. Udzielenie pracownikowi urlopu bezpłatnego – niezgodnie z przepisem art. 174 § 1 Kodeksu pracy – z inicjatywy zakładu pracy i bez pisemnego wniosku o udzielenie mu takiego urlopu – jest w świetle prawa bezskuteczne (wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 15 października 1996 r., III AUa 34/96, OSA 1997 r. nr 10 poz. 35).
Wniosek:
Pracownik powinien pamiętać, że bez jego wniosku urlop bezpłatny nie może być udzielony. Pracodawca może pracownika poprosić, ale w żaden sposób nie może przymuszać do skorzystania z urlopu bezpłatnego.
Piotr Kisiel, prawnik Zarządu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ Solidarność