Solidar Śląsko Dąbrow

Przymusowy ustrój majątkowy małżonków

W powszechnym rozumieniu ustrój rozdzielności majątkowej małżonków powstaje w drodze umowy zawieranej przez małżonków w formie aktu notarialnego bądź w wyniku orzeczenia rozwodu. Ustawodawca przewidział jednak możliwość sądowego zniesienia wspólności majątkowej małżonków w sytuacji, w której jeden z małżonków nie wyraża zgody na podpisanie takiej umowy, podczas gdy ustanowienie ustroju rozdzielności majątkowej jest niezbędne dla ochrony interesów majątkowych drugiego z małżonków.

Zgodnie z treścią art. 52 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Ustawodawca nie wskazał jednak enumeratywnie, jakie okoliczności należy rozumieć pod pojęciem „ważnych powodów”. Zgodnie z utrwalonym poglądem doktryny i orzecznictwa za „ważne powody” uznać należy sytuację, w której wspólność majątkowa zagraża dobru jednego z małżonków, bądź bezpieczeństwu finansowemu założonej rodziny. Jako przykłady zachowań uzasadniających żądanie ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej wskazać można lekkomyślne trwonienie przez jednego z małżonków zarobków lub postępowanie zagrażające poniesieniem znacznego uszczerbku w majątku wspólnym takie jak niekontrolowane zaciąganie zobowiązań. Bez wątpienia przyczyną uzasadniającą wytoczenie powództwa o ustalenie rozdzielności majątkowej będzie również rażące zaniedbywanie obowiązków zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny spowodowane nałogami.

Warto również wskazać, iż zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2000 r., wydanego w sprawie o sygnaturze akt IV CKN 100/00, sąd oceniając zasadność żądania zniesienia wspólności ustawowej małżeńskiej, powinien wziąć pod uwagę również takie okoliczności, jak wzgląd na dobro rodziny lub pozwanego małżonka, a także ewentualną winę małżonka, który wystąpił z takim żądaniem.

Legitymacja czynna do wytoczenia powództwa o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżonków może również przysługiwać wierzycielowi jednego z małżonków, pod warunkiem uprawdopodobnienia, iż zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Warto jednak wskazać, iż zgodnie z utrwalonym poglądem w doktrynie trafnie przyjmuje się, iż powyższe uprawnienie wierzyciela winno być stosowane przez sądy absolutnie wyjątkowo, natomiast uprawdopodobnienie przez wierzyciela konieczności podziału majątku wspólnego małżonków może powodować w praktyce znaczne trudności.

Należy zwrócić uwagę, iż sądem właściwym rzeczowo dla rozpoznawania spraw dotyczących przymusowego ustroju rozdzielności majątkowej jest sąd rejonowy.

W tym miejscu należy podkreślić, iż na podstawie art. 52 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia, a tylko w wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa.

Wyżej przedstawiony pogląd znajduje pełne odzwierciedlenie w treści orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 r., sygn. akt II CSK 371/08, zgodnie z którym ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami z datą wcześniejszą niż dzień wytoczenia powództwa, jest dopuszczalne co do zasady wyłącznie w sytuacji, w której małżonkowie pozostają od dłuższego czasu w separacji faktycznej, czyli żyją w rozłączeniu. Należy jednak pamiętać, iż rozdzielność majątkowa nie może być ustanowiona w żadnym wypadku z datą wcześniejszą niż chwila powstania ważnych powodów uzasadniających jej ustanowienie.

Należy również podkreślić, iż rozdzielność majątkowa powstanie z mocy prawa w razie ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków. Nadto należy wskazać, iż rozdzielność majątkowa powstanie również ex lege w sytuacji orzeczenia separacji.

Reasumując, przymusowy ustrój rozdzielności majątkowej pozwala na ochronę interesów majątkowych małżonka oraz dobra założonej rodziny bez konieczności przeprowadzenia postępowania w przedmiocie separacji bądź rozwodu.

Tomasz Kosterka
CDO24 Centrum Ochrony Prawnej
Infolinia: 801 00 31 38

Informujemy, że powyższy artykuł nie jest opinią ani poradą prawną i nie może służyć jako ekspertyza przed sądem, urzędem czy osobą prywatną. Proszę pamiętać, że ze względu na długość opracowania artykuł dostarcza jedynie informacji ogólnych, które w konkretnym przypadku nie mogą zastąpić porady prawnej.

Proszę pamiętać, że osoby posiadające Ochronę Prawną CDO24 zawsze mogą zasięgnąć dodatkowych informacji w departamencie prawnym CDO24 pod numerem telefonu 801 003 138 (lub 32 44 57 822), który działa codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.30. Pozostałe osoby zainteresowane posiadaniem ochrony prawnej zapraszamy do zapoznania się z ofertą CDO24 na stronie internetowej www.cdo24.pl.

Masz pytanie do prawnika? Napisz do nas: gazeta@cdo24.pl. Odpowiedzi na najciekawsze i najczęściej pojawiające się Państwa pytania, będziemy zamieszczali w naszych artykułach.

 

Dodaj komentarz