Przyjęcie spadku

Przyjęcie spadku oznacza ostateczne i definitywne nabycie praw i obowiązków majątkowych przez spadkobiercę. W rzeczywistości dla spadkobiercy może się to wiązać z korzyściami majątkowymi, ale z drugiej strony również z odpowiedzialnością za długi spadkowe. Stosownie do art. 925 KC spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, wtedy mogą oni albo przyjąć albo odrzucić spadek. Jednak od momentu przyjęcia spadku spadkobiercy stają się z jednej strony podmiotami uprawnionymi do praw majątkowych wchodzących w skład spadku, ale z drugiej strony ponoszą odpowiedzialność całym swoim majątkiem za długi spadkowe (Art. 1030 KC).

Zakres odpowiedzialności spadkobiercy uzależniony jest od sposobu przyjęcia spadku, czyli tzw. przyjęcia prostego lub z dobrodziejstwem inwentarza. Zgodnie z art. 1031§1 KC, jeżeli spadkobierca przyjął spadek wprost, to odpowiada on za długi spadkowe bez ograniczeń, natomiast gdy przyjął on spadek z dobrodziejstwem inwentarza, odpowiada zasadniczo tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego (art. 1031§2, 1032, 1033KC).

Spadkobierca może przyjąć spadek w drodze oświadczenia złożonego przed sądem lub notariuszem (art. 1018§3 KC) w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule swojego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w tym terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku wprost, czyli łącznie z długami spadkowymi. W kodeksie przewidziany jest wyjątek od tej zasady, ale tylko dla spadkobierców, którzy nie posiadają pełnej zdolności do czynności prawnych (np. małoletni) lub osób, co do których istnieje podstawa do ich całkowitego ubezwłasnowolnienia. W takich przypadkach brak oświadczenia spadkobiercy w terminie sześciu miesięcy będzie jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Ważne jest, że złożenie oświadczenia spadkobiercy o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku nie może być odwołane. Pamiętać należy także, że z chwilą przyjęcia spadku przez spadkobiercę powstaje w stosunku do niego obowiązek podatkowy z tytułu podatku od spadków i darowizn.

Przykład 1: Pani Halina (wdowa) pozostawiła córce Annie spadek, w którego skład wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu o wartości 200 tys. złotych oraz dług w wysokości 300 tys. złotych. Gdyby pani Anna przyjęła spadek wprost musiałaby z własnego majątku dopłacić dłużnikom 100 tys. złotych (czyli różnicę między długiem a majątkiem spadkowym 300 tys. -200 tys.). Natomiast, gdyby pani Anna przyjęła spadek z dobrodziejstwem inwentarza (np. którego wartość w wydanym przez sąd postanowieniu ustalona byłaby na kwotę 200 tys. zł), wtedy odpowiadałaby tylko do tej wartości.

Przykład 2: Pani Halina (wdowa) pozostawiła córce Annie spadek, w którego skład wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu o wartości 200 tys. złotych oraz dług w wysokości 300 tys. Pani Anna, jak to w życiu bywa, nie wiedziała co zrobić i nie zrobiła nic, czyli ani nie złożyła oświadczeniu o przyjęciu ani o odrzuceniu spadku w wymaganym terminie. Taka sytuacja oznacza proste przyjęcie spadku przez panią Annę, czyli będzie musiała z własnego majątku dopłacić dłużnikom 100 tys. złotych (czyli różnicę między długiem a majątkiem spadkowym 300tys. -200tys.).

Przykład 3: Pani Halina (wdowa) pozostawiła 12-letniemu synowi Adamowi spadek, w którego skład wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu o wartości 200 tys. złotych oraz dług w wysokości 300 tys. Adam nie złożył ani oświadczeniu o przyjęciu ani o odrzuceniu spadku w wymaganym terminie. Taka sytuacja oznacza przyjęcie przez Adama spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Masz jakieś pytania prawne do CDO24? Napisz do nas: gazeta@cdo24.pl, może Twój problem poruszony zostanie w następnym artykule!

Monika Weingaertner
CDO24
Centrum Ochrony Prawnej
Infolinia: 801 00 31 38