Podjęcie pracy na zwolnieniu lekarskim – konsekwencje dla pracownika

Pracownik niezdolny do pracy, który przebywa na zwolnieniu lekarskim, powinien celem jak najszybszego powrotu do zdrowia wykorzystywać to zwolnienie zgodnie z zaleceniami lekarza. Niejednokrotnie przeszkodą w osiągnięciu ponownej zdolności do pracy jest wykonywanie pracy zarobkowej przez pracowników w trakcie tego zwolnienia, jak i podejmowanie innych czynności, które niekorzystnie wpłyną na ich zdrowie. Pracownik ma prawo do wynagrodzenia i zasiłku za czas choroby, a więc nie pozostaje bez środków do życia w okresie niezdolności do pracy. Jednakże podjęcie pracy przez pracownika podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim może stanowić podstawę do odebrania mu zasiłku, a nawet skutkować zwolnieniem dyscyplinarnym. 

 

Celem przyznania pracownikowi prawa do zasiłku chorobowego jest rekompensata dochodów, jakie mógłby osiągnąć, gdyby był zdolny do pracy. Zasiłek chorobowy przyznawany jest co do zasady w wysokości 80 proc. wynagrodzenia. Służy on utrzymaniu płynności finansowej pracownika niezdolnego do pracy. Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres nie dłuższy niż 182 dni, a w przypadku gruźlicy oraz gdy niezdolność do pracy przypada na okres ciąży – przez maksymalnie 270 dni i jest on wypłacany za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy. Jednakże na mocy przepisów zasiłkowych pracownik, który w okresie orzeczonej niezdolności do pracy wykonuje czynności zarobkowe lub wykorzystuje zwolnienie w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, traci prawo do zasiłku chorobowego i to za cały okres tego zwolnienia (art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa). Przykładem wykorzystywania zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem jest m.in. podjęcie czynności zarobkowych u innego pracodawcy, nieprzestrzeganie zakazu wykonywania różnych prac domowych czy wyjazd na wakacje.

 

W czasie przebywania na zwolnieniu pracownik powinien stosować się do wskazań lekarskich i nie może wykonywać czynności, które mogłyby przedłużyć niezdolność do pracy. Do takich czynności należy między innymi podejmowanie pracy zarobkowej u innego, a nawet tego samego pracodawcy. Są to wszelkie działania prowadzące do osiągnięcia korzyści majątkowej, w tym aktywność na podstawie umów cywilnoprawnych czy samozatrudnienia. Podkreślić należy, że podjęcie pracy w trakcie zwolnienia lekarskiego może zostać uznane w konkretnych przypadkach, przy spełnieniu jeszcze dodatkowych przesłanek, za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, co stanowi nawet przyczynę zwolnienia dyscyplinarnego na podstawie art. 52 Kodeksu pracy. Wynika to przede wszystkim z faktu, że pracownik podejmujący czynności, które wpływają na przedłużenie się jego niezdolności do pracy działa ze szkodą dla pracodawcy i narusza jeden z swoich podstawowych obowiązków tj. obowiązek lojalności wobec pracodawcy. 

 

Należy więc wskazać, że w przypadku gdy pracownik w czasie zwolnienia lekarskiego podejmuje czynności ewidentnie sprzeczne z celem tego zwolnienia, jakim jest odzyskanie zdolności do pracy, a zwłaszcza – wykonuje czynności prowadzące do przedłużenia nieobecności w pracy, godzi w dobro pracodawcy. W ten sposób działa sprzecznie ze swoimi obowiązkami takimi jak lojalność wobec pracodawcy, czy obowiązek świadczenia pracy. Takie zachowanie pracownika jest uznane za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, co może stanowić podstawę do rozwiązania z pracownikiem przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Podkreślić jednak należy, że zwolnienie pracownika w trybie dyscyplinarnym jest to nadzwyczajny sposób rozwiązania stosunku pracy, który powinien być stosowany przez pracodawcę wyjątkowo i z ostrożnością oraz musi być on uzasadniony szczególnymi okolicznościami. Co ciekawe w polskim orzecznictwie przyjęto, że podejmowanie podczas zwolnienia lekarskiego takich czynności jak uczestnictwo w grze sportowej albo zajęciach szkolnych nie jest sprzeczne z interesem pracodawcy i zaleceniami lekarskimi.