Odszedł Jan Olszewski

W sobotę 16 lutego odbędą się główne uroczystości pogrzebowe śp. Jana Olszewskiego. Były premier i opozycjonista spocznie na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach. W związku ze śmiercią Jana Olszewskiego ogłoszona została dwudniowa żałoba narodowa. 

 

Wolna, suwerenna i niepodległa Polska była Jego największą miłością, o którą walczył, dla której się trudził i której służył całym swoim pięknym życiem. Dziękujemy Panie Premierze! – napisał prezydent Andrzej Duda w księdze kondolencyjnej poświęconej pamięci Jana Olszewskiego. W tych słowach nie ma ani słowa przesady. Choć w pamięci większości z nas Jan Olszewski zapisał się jako premier pierwszego rządu III RP wyłonionego w wyniku całkowicie wolnych wyborów, jego służba ojczyźnie zaczęła się kilka dziesięcioleci wcześniej. 

 

Jan Olszewski miał zaledwie 9 lat, gdy wybuchła II wojna światowa. Był harcerzem Szarych Szeregów, jako łącznik brał udział w Powstaniu Warszawskim. Działał w młodzieżowym kole Polskiego Stronnictwa Ludowego Stanisława Mikołajczyka. W późniejszym okresie pracował na rzecz opozycji antykomunistycznej, zanim jeszcze powstały jakiekolwiek jej struktury. W latach 60. ubiegłego wieku już jako prawnik zaangażował się w obronę ludzi sądzonych z powodów politycznych. Bronił m.in. Melchiora Wańkowicza, Karola Modzelewskiego, Jacka Kuronia czy Adama Michnika. Był również obrońcą represjonowanych robotników z Radomia i Ursusa. W 1976 roku Jan Olszewski współtworzył Komitet Obrony Robotników.

 

Niezwykle ważną rolę późniejszy premier odegrał w 1980 roku. Był członkiem Komisji Ekspertów MKS w Stoczni Gdańskiej. Razem z Karolem Modzelewskim współtworzył koncepcję rejestracji jednej niezależnej organizacji związkowej o zasięgu ogólnopolskim. Zdawał sobie wówczas sprawę, że Solidarność podzielona na branże byłaby łatwa do rozbicia przez aparat państwowy PRL. Olszewski był również współautorem statutu NSZZ Solidarność.

 

W stanie wojennym mecenas Olszewski był obrońcą Lecha Wałęsy, Zbigniewa Bujaka i Zbigniewa Romaszewskiego. Pełnił funkcję oskarżyciela posiłkowego w procesie zabójców bł. księdza Jerzego Popiełuszki. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu. 

 

Gdy w 1991 roku został premierem, nie zgodził się na koalicję z Unią Demokratyczną. Był zdecydowanym przeciwnikiem polityki gospodarczej spod znaku Leszka Balcerowicza, a w szczególności masowej wyprzedaży majątku narodowego. W okresie trwania jego rządu procesy prywatyzacyjne zostały w sposób znaczący zahamowane. Premierowi Olszewskiemu udało się również zablokować plany przekazania opuszczonych baz wojsk radzieckich znajdujących się na terenie Polski w ręce kontrolowanych przez agenturę rosyjsko-polskich spółek joint venture. Jego rząd jako pierwszy oficjalnie opowiedział się za przystąpieniem naszego kraju do NATO. 

 

Rząd Jana Olszewskiego został obalony przez wotum nieufności 4 czerwca 1992 roku w związku z zamiarem realizacji uchwały lustracyjnej Sejmu, która oznaczała publikację listy przedstawicieli władz państwowych zarejestrowanych przez służby bezpieczeństwa PRL jako tajni współpracownicy. 

 

Do historii przeszło ostatnie przemówienie Jana Olszewskiego jako Prezesa Rady Ministrów wygłoszone z sejmowej mównicy tuż przed głosowaniem nad wotum nieufności. Premier Olszewski powiedział wówczas: „Ja chciałbym stąd wyjść tylko z jednym osiągnięciem. I jak do tej chwili mam przekonanie, że z nim wychodzę. Chciałbym mianowicie, wtedy kiedy ten gmach opuszczę, kiedy skończy się dla mnie ten – nie ukrywam – strasznie dolegliwy czas, kiedy po ulicach mojego miasta mogę się poruszać tylko samochodem albo w towarzystwie torującej mi drogę i chroniącej mnie od kontaktu z ludźmi eskorty, że wtedy, kiedy się to wreszcie skończy – będę mógł wyjść na ulice tego miasta, wyjść i popatrzeć ludziom w oczy”. 

 

Jan Olszewski zmarł 8 lutego w Warszawie. Miał 88 lat. Dwudniowe uroczystości pogrzebowe śp. Jana Olszewskiego rozpoczną się w piątek, 15 lutego. Trumna z ciałem zmarłego będzie wystawiona w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. O godz. 18.00 odbędzie się msza żałobna w intencji śp. Jana Olszewskiego w Kościele św. Aleksandra na Placu Trzech Krzyży w Warszawie. Następnie o godz. 20:00 nastąpi wyprowadzenie trumny z kancelarii premiera i przejście konduktu do Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej.

 

W sobotę, 16 lutego odbędą się główne uroczystości pogrzebowe. O godz. 10:40 nastąpi wyprowadzenie trumny z Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej i przemarsz konduktu do Archikatedry św. Jana Chrzciciela, gdzie rozpocznie się msza żałobna. Stamtąd kondukt przejdzie na Plac Krasińskich przed Pomnik Powstania Warszawskiego, gdzie odbędzie się pożegnanie Jana Olszewskiego przez kombatantów i Powstańców Warszawskich. W dalszej kolejności nastąpi przejazd konduktu w asyście policyjnej i szwadronu kawalerii na Cmentarz Wojskowy na Powązkach.

 

Od piątku do godz. 19:00 w sobotę w całym kraju obowiązywać będzie żałoba narodowa. W tym czasie flagi państwowe pozostaną opuszczone do połowy masztu.

 

Łukasz Karczmarzyk
źródło foto:M.Żegliński/Tygodnik Solidarność