Odpowiedzialność za długi małżonka

W tamtym roku moja żona wzięła pożyczkę na 25 000 złotych, o której nic nie wiedziałem. Teraz już nie jesteśmy małżeństwem, a dostałem wezwanie do spłaty tej pożyczki. Co mam zrobić? Andrzej W.

Ogólnie przyjętą przez polski Kodeks cywilny zasadą jest osobista odpowiedzialność za zaciągnięte zobowiązania. Wynika więc z tego, iż co do zasady, każdy odpowiada własnym majątkiem za własne zobowiązania. Jak jednak kształtuje się ta po zawarciu związku małżeńskiego?

Poprzez zawarcie związku małżeńskiego pojawiają się zasadniczo trzy masy majątkowe, tj. majątek osobisty męża, żony, a także majątek wspólny małżonków. Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, iż jeżeli drugi małżonek wyraził zgodę na zaciągnięcie zobowiązania przez współmałżonka, wierzyciel będzie miał większą możliwość zaspokojenia swoich roszczeń, bowiem ich zaspokojenia będzie mógł dochodzić z majątku wspólnego małżonków. Jak więc widać, ustawodawca uzależnił odpowiedzialność małżonków od wyraźnej zgody drugiego małżonka. Stronami stosunku zobowiązaniowego w dalszym ciągu pozostanie małżonek-dłużnik oraz jego wierzyciel. Drugi współmałżonek nie ma bowiem w żadnym wypadku obowiązku samodzielnego spłacania wierzyciela, jego obowiązek odnosi się jedynie do znoszenia wszelkich uciążliwości wynikających z egzekucji przeprowadzanej z majątku wspólnego.

Odpowiedzialność z majątku wspólnego małżonków, a więc dotykająca bezpośrednio sfery majątkowej małżonka, który zobowiązania nie zaciągnął, unormowana została wyraźnie w art. 41 K.r.o. Ustawodawca nie ograniczył się jednak do wskazania jednego rodzaju wierzytelności, za które małżonek będzie ponosił odpowiedzialność. W grę wchodzą bowiem wszelkie zobowiązania powstałe z czynności prawnych, ale również z czynów niedozwolonych, bezpodstawnego wzbogacenia, oraz inne, wynikające z odrębnych aktów prawnych.

Zakres odpowiedzialności majątkiem wspólnym zależy przede wszystkim od momentu, w którym powstało zobowiązanie, ale również od związku jakie zobowiązanie ma z majątkiem wspólnym lub też majątkiem osobistym, bowiem wierzyciel może domagać się zaspokojenia swoich roszczeń zarówno z majątku osobistego, jak i z majątku wspólnego małżonków. Proszę zatem pamiętać, iż nawet po ustaniu związku małżeńskiego, jeżeli wyraził Pan zgodę na zaciągnięcie przez żonę zobowiązania, niestety będzie Pan zobowiązany do jego spłaty.

Z obowiązującej regulacji wynika, iż wierzyciel może założyć, że oboje małżonkowie wiedzieli o ryzyku wiążącym się z określonym zobowiązaniem, i oboje na takowe wyrazili zgodę. W razie braku zgody, małżonek, który zaciągnął określone zobowiązanie odpowiadać będzie majątkiem osobistym, a także niektórymi składnikami majątku wspólnego, ale w zakresie takim, aby majątek wspólny był jak najmniej obciążony, co zresztą było wyraźnym zabiegiem zastosowanym przez ustawodawcę podczas formułowania brzmienia art. 41 § 2. Zgodnie bowiem z dyspozycją przywołanego przepisu, jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka albo zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw (praw autorskich i praw pokrewnych, prawa własności przemysłowej oraz innych praw przysługujących twórcy), a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.

Masz jakieś pytania prawne do CDO24? Napisz do nas: gazeta@cdo24.pl, może Twój problem poruszony zostanie w następnym artykule!

Paulina Szatka
CDO24
Centrum Ochrony Prawnej
Infolinia: 801 00 31 38