Ochrona przedemerytalna

Ochrona przedemerytalna co do zasady dotyczy osób, którym brakuje mniej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego. Jeśli wiek emerytalny wynosi mniej niż 67 lat, np. 65 lat i 3 miesiące, to okres ochronny rozpoczyna się w wieku 61 lat i 3 miesięcy. Te zasady generalnie nie budzą wątpliwości.

UWAGA: Ochrona przedemerytalna nie chroni przed zwolnieniem dyscyplinarnym (por. art. 52 K.p.).

W przypadku emerytur wcześniejszych trudno znaleźć w Kodeksie pracy bezpośrednią odpowiedź na pytanie, czy możliwość skorzystania z takiej emerytury powoduje, że okres ochronny rozpoczyna się wcześniej. W tym zakresie należy odnieść się do orzecznictwa sądów, które wypracowały linię orzeczniczą dotyczącą wcześniejszych emerytur.

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu do emerytury pomostowej brakuje nie więcej niż 4 lata (I PK 145/12 – wyrok SN – Izba Pracy z dnia 06-12-2012 roku).

Zdaniem Sądu przewidziany w art. 39 K.p. zakaz wypowiadania umowy o pracę dotyczy także pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli dalszy okres zatrudnienia umożliwi im uzyskanie prawa do wcześniejszej emerytury. Dla pracowników takich niższy od powszechnego wiek emerytalny jest więc normalnym ustawowym wiekiem emerytalnym (III APa 17/12 – wyrok SA Gdańsk z dnia 11-10-2012 roku).

Przez wiek emerytalny, o którym mowa w art. 39 K.p. należy rozumieć wiek określony w przepisach emerytalnych zezwalający na uzyskanie uprawnień w normalnym trybie, z uwzględnieniem, iż niższy od powszechnego wiek emerytalny pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, górników, czy pracowników kolejowych jest dla nich normalnym ustawowym wiekiem emerytalnym, a to z kolei sprawia, że tacy pracownicy w okresie 4 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego właściwego dla tych kategorii zatrudnienia korzystają ze szczególnej ochrony prawnej przewidzianej w art. 39 K.p. (I PK 119/11 – postanowienie SN – Izba Pracy z dnia 26-01-2012 roku).

Ochrona przysługuje pracownikowi tylko raz. Zdaniem Sądu Najwyższego nie można uznać, że pracownik po zakończeniu okresu ochronnego z art. 39 K.p. wskutek spełnienia przesłanek do emerytury w obniżonym wieku, wchodzi w kolejny okres ochronny wynikający z oczekiwanego nabycia prawa do emerytury w normalnym wieku emerytalnym. Jak łatwo zauważyć prowadziłoby to do wydłużenia okresu ochronnego ponad 4 lata (niezgodnie z art. 39 K.p.). Każdy pracownik tylko jeden raz w karierze zawodowej (w życiu) osiąga przewidziany w tym przepisie wiek emerytalny uzasadniający ochronę „przedemerytalną”. (II PK 353/12 – postanowienie SN – Izba Pracy z dnia 04-04-2013 roku).

Jeśli pracodawca wypowie umowę w okresie ochronnym, pracownikowi przysługuje 7-dniowy termin (liczony od dnia otrzymania wypowiedzenia) na odwołanie do sądu pracy.
W takiej sytuacji pracownik musi wykazać, że obowiązuje go okres ochronny, po upływie którego nabędzie uprawnienia emerytalne.

Małgorzata Karolczyk-Pundyk

W razie wątpliwości co do powyższego tekstu zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią.
www.kancelaria-porada.pl
biuro@kancelaria-porada.pl
tel. 781 729 460