Obowiązki właściciela psa cz. 2

Z posiadaniem psa wiąże się wiele obowiązków, które prawo nakłada na właścicieli czworonogów. W pierwszej części artykułu była już mowa o opłacie od posiadania psa możliwej do wprowadzenia przez odpowiednie Rady Miasta oraz regulacjach prawnych dotyczących wyprowadzania psów na smyczy lub w kagańcu. Przedmiotem niniejszego artykułu będą m. in. odpowiedzialność posiadaczy psa za szkody, które wyrządził ich czworonóg oraz kwestia przepisów wprowadzających dla właścicieli psów nakaz sprzątania psich kup po swoich pupilach.

Prawo nakłada na posiadaczy psów obowiązek zachowania szczególnej ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia, który zależy od gatunku i stopnia niebezpieczeństwa jaki może on stwarzać dla otoczenia, dlatego dla ras psów uznawanych za agresywne (np. rottweiler, owczarek kaukaski, amerykański pit bull terrier) wprowadzone zostały szczególne uregulowania przewidujące, że „prowadzenie hodowli lub utrzymywanie” takiego psa wymaga zezwolenia.

Odpowiedzialność cywilna i karna
Posiadacze psów za szkody wyrządzone przez swoich pupilów mogą odpowiadać na gruncie niezależnej od siebie odpowiedzialności karnej i cywilnej. W zależności od szkody wyrządzonej przez psa innej osobie, poprzez niezachowanie należytej ostrożności przy trzymaniu psa, odpowiedzialność karna będzie traktowana jako wykroczenie lub przestępstwo. Odpowiedzialność karna będzie zależała od tego, czy w wyniku niedopilnowania psa wyrządzona szkoda to zniszczenie rzeczy, czy uszkodzenia ciała innej osoby. Przy szkodzie polegającej na zniszczeniu rzeczy, przykładowo zniszczenie ubrania, pogryzienie lub nawet zagryzienie innego psa, istotna będzie wartość wyrządzonej szkody, gdyż przekroczenie wysokości 250 złotych decydowało będzie o kwalifikacji tego zdarzenia już jako przestępstwo, a nie wykroczenie. Odpowiednio surowsze kary przewidziane będą za uszkodzenie przez psa ciała innej osoby (np. dotkliwe pogryzienie dziecka sąsiada), gdzie w zależności od rozmiarów takiego uszkodzenia, w grę będą wchodzić przepisy Kodeksu karnego przewidujące za popełnienie takich przestępstw karę nawet do 12 lat pozbawienia wolności.

Odpowiedzialność cywilna posiadacza psa, która nie będzie zależna od jego odpowiedzialności karnej, będzie obligowała posiadacza do naprawienia szkody wyrządzonej przez jego pupila. Odpowiedzialność za psa będzie ponoszona niezależnie od tego czy posiadacz psa faktycznie sprawował nad nim nadzór, czy jego pupil uciekł lub się zabłąkał i w tym czasie wyrządził szkodę. Odpowiedzialność cywilna, choć kształtowana na podstawie różnych przepisów, będzie ponoszona zarówno wtedy gdy to pies „z własnego popędu”, czyli samoistnego, niezależnego od człowieka zachowania doprowadził do wyrządzenia szkody (np. pogryzienie innego psa), jak i wtedy, gdy pies był narzędziem w rękach człowieka i działał on na polecenie posiadacza psa (np. poszczucie psem sąsiada), tyle, że w tym przypadku posiadacz będzie odpowiadał za szkodę tak, jakby wyrządził ją własnym działaniem lub zaniechaniem.

Zwolnienia z odpowiedzialności
Zwolnienie od odpowiedzialności może nastąpić jedynie wtedy, gdy posiadacz psa wykaże, że sprawował staranny nadzór nad psem i zostanie wykazane, że posiadaczowi psa (jak również jego domownikom lub pracownikom) nie sposób jest przypisać winę za zachowanie czworonoga. Jednakże w przypadku braku stwierdzenia winy posiadacza psa, może on i tak zostać pociągnięty do odpowiedzialności na zasadach słuszności, zgodnie z którymi będzie on musiał poszkodowanemu całkowicie lub częściowego naprawić szkodę wyrządzoną przez psa, gdy „z okoliczności, a zwłaszcza z porównania stanu majątkowego poszkodowanego i właściciela zwierzęcia wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego”. Proszę pamiętać o tym, że odpowiedzialność będzie ponosił ten kto psa chowa lub się nim posługuje, który nie zawsze musi być tożsamy z jego właścicielem.

Ubezpieczenie od szkód wyrządzanych przez psa
W Europie Zachodniej powszechne jest zawieranie przez posiadaczy psów dodatkowego ubezpieczenia OC na wypadek wyrządzenia szkód przez zwierzęta domowe. W Polsce staje się to również coraz bardziej popularne, dzięki czemu w ofercie wielu ubezpieczycieli znajduje się możliwość wykupienia dodatkowego ubezpieczenia OC, które będzie dawało możliwość dochodzenia przez poszkodowanego ewentualnych roszczeń odszkodowawczych od odpowiedniego ubezpieczyciela, z którym posiadacz czworonoga zawarł umowę.

Uciążliwe szczekanie
Szczekanie psów może być uciążliwe, szczególnie jeżeli zakłóca to ciszę nocną. Wydaje się, że nie każdy rodzaj szczekania będzie usprawiedliwiał konieczność interwencji ze strony sąsiadów. W przepisach nie będzie chodzić o pojedyncze lub uzasadnione okolicznościami zewnętrznymi szczekanie psa, tylko o szczekanie uporczywe ponad przeciętną miarę. Zatem jeżeli posiadacz psa nie będzie reagował na uporczywe szczekanie psa zakłócające spokój i ciszę nocną sąsiadów to może prowadzić to do pociągnięcia posiadacza psa do odpowiedzialności na podstawie Kodeksu wykroczeń z tytułu zakłócania spokoju i porządku publicznego lub na gruncie prawa cywilnego za zakłócanie korzystania „z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę”. Natomiast jeżeli to sąsiadka drażni naszego psa to może ona i jej zachowanie, po spełnieniu przesłanek wynikających z art. 78 Kodeksu wykroczeń, podlegać karze grzywny do 1 000 złotych albo karze nagany.

Sprzątanie po psie
Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, daje możliwość uchwalania na terenie gmin regulaminów dotyczących utrzymania w nich czystości i porządku. Uchwała taka będzie klasyfikowana w ramach prawa miejscowego i może być podjęta po zasięgnięciu opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Właśnie takie regulaminy będą zawierały szczegółowe wymagania i obowiązki obowiązujące na terenie tej gminy lub miasta, które dotyczą sprzątania odchodów po własnym psie z terenów użyteczności publicznej, trawników, ulic, chodników, itp. Regulaminy mogą również przewidywać, że niektóre grupy osób będą zwolnione z obowiązku sprzątania odchodów swoich psów, mogą to być przykładowo osoby niewidome korzystające z psów przewodników. Proszę pamiętać, że niezastosowanie się do obowiązków wynikających z regulaminu zagrożone jest karą grzywny, dlatego posiadacze psa powinni zapoznać się z odpowiednimi regulaminami miasta lub gminy, które jako ustalenia prawa lokalnego są ogólnodostępne.

Masz pytanie do prawnika? Napisz do nas: gazeta@cdo24.pl. Odpowiedzi na najciekawsze i najczęściej pojawiające się Państwa pytania, będziemy zamieszczali w naszych artykułach.

Monika Weingaertner
CDO24
Centrum Ochrony Prawnej
Infolinia: 801 00 31 38