Obchody 42. rocznicy podpisania Porozumienia Jastrzębskiego

3 września w Jastrzębiu-Zdroju uczczono 42. rocznicę rocznicę podpisania Porozumienia Jastrzębskiego i narodzin NSZZ „Solidarność”. W obchodach udział wzięli uczestnicy strajków z 1980 roku, przedstawiciele krajowych i regionalnych struktur „Solidarności”, parlamentarzyści i reprezentanci władz samorządowych. Rządowej delegacji przewodniczył premier Mateusz Morawiecki.

Podczas tegorocznych uroczystości nie było przemówień pod pomnikiem Porozumienia Jastrzębskiego przy kopalnia Zofiówka (d. Manifest Lipcowy). Delegacje złożyły kwiaty pod pomnikiem, a także pod tablicą upamiętniającą zmarłego przed pięciu laty Tadeusza Jedynaka, jednego z sygnatariuszy Porozumienia Jastrzębskiego. Na sobotnie popołudnie zaplanowano rodzinny piknik z okazji urodzin śląsko-dąbrowskiej „Solidarności”, który odbędzie się w Katowicach.

Uroczystości w Jastrzębiu-Zdroju poprzedziła msza święta w kościele pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła odprawiona pod przewodnictwem biskupa pomocniczego archidiecezji katowickiej Grzegorza Olszowskiego.

W homilii duszpasterz zaznaczył, że Porozumienie Jastrzębskie było wezwaniem do poszanowania wolności, szacunku i godności człowieka oraz do przestrzegania jego praw w duchu miłości. Jednym z tych praw jest dostęp do chleba. Jak mówił bp Olszowski, to właśnie wokół tej kwestii zawsze będą się obracały kluczowe problemy ludzi. – Tak było również w trakcie protestów górniczych i pracowniczych na początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Człowiek potrzebuje adekwatnego wynagrodzenia, które pozwoli mu godnie żyć – podkreślił.

Biskup nawiązał także do encykliki Jana Pawła II „Laborem Exercens”, która ukazała się we wrześniu 1981 roku, czyli rok po strajkach i podpisaniu Porozumień Sierpniowych. Papież podkreślił w niej, że sprawiedliwe funkcjonowanie ustroju społeczno-ekonomicznego powinno być oceniane przez pryzmat prawidłowego wynagradzania pracy ludzkiej. – Za sprawiedliwą płacę, gdy chodzi o dorosłego pracownika obarczonego odpowiedzialnością za rodzinę, przyjmuje się taką, która wystarcza na założenie i godziwe utrzymanie rodziny oraz na zabezpieczenie jej na przyszłość – przypomniał biskup Olszowski.

27 sierpnia 1980 roku w jastrzębskiej kopalni „Manifest Lipcowy”, dzisiaj „Zofiówka” rozpoczął się strajk. Protestujący górnicy domagali się realizacji postulatów gdańskich, do których dołączyli własne żądania dotyczące m.in. poprawy warunków pracy. Porozumienie z przedstawicielami strony rządowej udało się podpisać 3 września po kilkunastu godzinach negocjacji.

Porozumienie Jastrzębskie było trzecim po Porozumieniu Gdańskim i Porozumieniu Szczecińskim dokumentem podpisanym przez reprezentantów ówczesnych władz i przedstawicieli strajkujących robotników na przełomie sierpnia i września 1980 roku. Tzw. Porozumienia Sierpniowe umożliwiły powstanie NSZZ „Solidarność” oraz znacząco przyczyniły się do przemian demokratycznych w naszym kraju. W podpisanym 3 września Porozumieniu Jastrzębskim potwierdzono ustalenia gdańskie. Ponadto zniesiono czterobrygadowy system pracy w górnictwie, który oznaczał konieczność pracy przez 7 dni w tygodniu. Władze zobowiązały się również do przedstawienia projektu ustawy obniżającej wiek emerytalny w górnictwie. Ważnym ustaleniem była też zapowiedź wprowadzenia od stycznia 1981 roku wszystkich sobót i niedziel wolnych od pracy.

aga, ny, łk