Obchody 38. rocznicy podpisania Porozumienia Katowickiego

11 września w Dąbrowie Górniczej odbyły się obchody 38. rocznicy podpisania Porozumienia Katowickiego, czwartego i ostatniego z tzw. Porozumień Sierpniowych wynegocjowanych w 1980 roku przez robotników z komunistyczną władzą. Uczestnicy uroczystości podkreślali, że Porozumienie Katowickie dało gwarancję tworzenia na terenie całej Polski struktur Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność.

Witając uczestników obchodów Dominik Kolorz, przewodniczący śląsko-dąbrowskiej Solidarności podkreślił, że Porozumienie Katowickie umożliwiło powstanie NSZZ Solidarność. Zaznaczył, że pamięć o kolejnych rocznicach podpisania Porozumień Sierpniowych jest bardzo ważna, ale trzeba zadbać także o to, by informacja o wydarzeniach z 1980 roku dotarła do młodych ludzi. – Do tych, którzy nie pamiętają tamtych czasów, i którzy Solidarność niejednokrotnie szufladkują ją po jakiejś stronie politycznej. My wtedy wygraliśmy, dzięki temu zwycięstwu mamy wolną i demokratyczną Ojczyznę i powinniśmy się z tego zwycięstwa cieszyć – dodał przewodniczący śląsko-dąbrowskiej „S” .

Przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ Solidarność Piotr Duda podkreślił, że Porozumienie Katowickie nie tylko doprowadziło do legalizacji „S” na terenie całego kraju, ale także stało się zalążkiem ustawy o związkach zawodowych, która została przyjęta dopiero 10 lat później. Zapisy porozumienia stanowiły m.in. o oddelegowaniu działaczy do pracy związkowej czy przekazaniu organizacji zakładowej pomieszczenia do prowadzenia działalności związkowej. – Postulaty od pierwszego do ósmego to był projekt ustawy o związkach zawodowych, a faktycznie tymczasowa ustawa o związkach zawodowych – powiedział przewodniczący Solidarności.

W swoim wystąpieniu Andrzej Rozpłochowski, przywódca strajku w Hucie Katowice w 1980 roku oraz jeden z sygnatariuszy Porozumienia Katowickiego podkreślił, że protest, który wybuchł w tym zakładzie był lekceważony przez komunistyczną władzę. Jej przedstawiciele podpisali porozumienia z robotnikami w Gdańsku, Szczecinie i Jastrzębiu-Zdroju, a z przyjazdem do Dąbrowy Górniczej zwlekali. – Bo mieliśmy postulat, który umożliwił tworzenie jednej organizacji związkowej, nowej, wolnej, demokratycznej na terenie całego kraju. Tego nie chciano podpisywać – mówił pod pomnikiem Porozumienia Katowickiego Andrzej Rozpłochowski.

Podczas uroczystości odczytany został list skierowany do uczestników obchodów przez prezydenta Andrzeja Dudę. Prezydent przypomniał w nim, że sytuacja gospodarcza w 1980 roku była bardzo trudna. Warunki życia zwykłych ludzi ulegały pogorszeniu, na co nakładały się szykany ze strony komunistycznej władzy. – Wywołało to zrozumiały sprzeciw ludzi, których zjednoczyła wielka idea niezależności, samorządności i solidarności. Zaczęły tworzyć się struktury związku, który przerodził się w potężny ruch społecznego protestu przeciwko komunistycznej władzy – podkreślił prezydent Andrzej Duda w liście odczytanym przez Agnieszkę Lenartowicz-Łysik, doradcę prezydenta RP.

Prezydent Andrzej Duda zaznaczył, że dzięki determinacji robotników w porozumieniu podpisanym w Hucie Katowice znalazł się zapis umożliwiający wolnym związkom zawodowym rozwinięcie legalnej działalności na terenie całego kraju. – Wszystkie postulaty przyczyniły się do wzmocnienia, ale przede wszystkim do wyrażenia solidarnościowych ideałów. Pokazały, że siła leży w jedności, że reżim uda się pokonać tylko wtedy, gdy społeczeństwo jak najliczniej wspólnie powstanie przeciwko totalitarnej władzy. Porozumienie Katowickie stanowiło kluczowe wsparcie dla strony społecznej, stając się faktycznym dopełnieniem długotrwałej walki o suwerenność – dodał prezydent Duda.

List napisany do uczestników uroczystości przez Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego odczytał wojewoda śląski Jarosław Wieczorek. Premier Morawiecki podkreślił, że bez powstania Solidarności nie byłoby dzisiejszej wolnej i suwerennej Polski. – Idee solidarności i walki o godność, jednoczące wtedy nasz naród, okazały się źródłem siły, której nie zdławiło nawet zbrojne wystąpienie władzy przeciw obywatelom. Wobec tych wartości kruszały mury okalające naszą Ojczyznę i inne kraje regionu. Już nie po raz pierwszy świat ujrzał, że zjednoczeni Polacy mogą dokonywać wielkich rzeczy – napisał w liście premier Mateusz Morawiecki.

W obchodach wzięli udział uczestnicy strajku w Hucie Katowice z 1980 roku, sygnatariusze Porozumienia Katowickiego, przedstawiciele krajowych i regionalnych struktur NSZZ Solidarność  oraz komisji zakładowych „S” ze Śląska i z Zagłębia Dąbrowskiego wraz z pocztami sztandarowymi. Obecni byli również parlamentarzyści, przedstawiciele władz samorządowych i  Instytutu Pamięci Narodowej. Podczas uroczystości nieopodal pomnika Porozumienia Katowickiego posadzony został „Dąb Wolności”, jeden ze stu dębów poświęconych przez papieża Franciszka z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.

Uroczystości pod pomnikiem Porozumienia Katowickiego poprzedziła msza św. odprawiona w sanktuarium pw. św. Antoniego z Padwy. Uczestnicy obchodów złożyli wiązanki kwiatów pod pomnikiem Porozumienia Katowickiego oraz pod krzyżem znajdującym się za bramą główną ArcelorMittal Poland.

aga