Neonowa rewolucja w polskim Las Vegas

W PRL-u Katowice uchodziły za polskie Las Vegas. Pod koniec lat 60. niemal 800 neonów rozświetlało ulice miasta. Wiele z nich zaprojektowano z rozmachem, wiele było oryginalnych i wysmakowanych estetycznie. Niektóre pokrywały niemal całe elewacje, jak ten na domu towarowym Pedant przy ul. 3 Maja. Niektóre sprawiały wrażenie „ruchomych” dzięki sekwencji zapalania się kolejnych elementów świetlnych. Te ostatnie cieszyły się szczególnie dużą sympatią katowiczan, a dla wielu dzieci wyprawa do centrum miasta wieczorową porą, właśnie dzięki neonom, stanowiła nie lada atrakcję. Do najbardziej łubianych należały Małpki przy ul. 3 Maja 13, neon herbaciarni Randia z obłokiem pary unoszącym się znad imbryka czy skaczący Filipek przy ul. Stawowej

Lata 90. przyniosły zmierzch świetności katowickich neonów. Likwidacja wielu lokali i sklepów oraz zmiana form własności budynków spowodowały, że o neony często nie miał już kto dbać. Większość z nich zniknęła bezpowrotnie, a w ich miejsce pojawiły się nowe formy reklamy zewnętrznej. Bardzo rzadko jednak ich twórcy aspirowali do poziomu artystycznego, jaki prezentowały wcześniej neony.
Ostatnie lata przyniosły renesans neonów. Coraz więcej sklepów, punktów gastronomicznych czy miejskich instytucji, zamiast tańszych szyldów, instaluje reklamy świetlne. Znaleźli się też pasjonaci, którzy ratują od zapomnienia stare neony. W tym celu w 2013 roku stworzono Katowicki Skład Neonów. Ocalone oryginały, jak i te zrekonstruowane na podstawie zachowanych archiwaliów można zobaczyć w klubokawiarni Strefa Centralna przy pl. Sejmu Śląskiego 2. Warto przy tej okazji wspomnieć nadal istniejącą katowicką firmę Neon Irsa, założoną przez Zbigniewa Łankiewicza, twórcę wielu neonów z epoki PRL, a dziś prowadzoną przez jego synów.

Wielki powrót reklamy świetlnej do Katowic, który przyniósł około stu nowych i zrekonstruowanych neonów, zainspirował Miasto do stworzenia dedykowanego im szlaku. W ścisłym centrum miasta na zainteresowanych czekają specjalnie przygotowane ekspozytory, w których można obejrzeć rekonstrukcje dawnych neonów, tych najpiękniejszych i najbardziej znanych, archiwalne zdjęcia i zarys ich historii.

Materiał partnera koncertu z okazji 44. urodzin NSZZ „Solidarność”
źródło foto: Miasto Katowice