Monitoring pracowników
Stan faktyczny:
Pracownik informuje, że w zakładzie, a konkretnie w halach produkcyjnych został zainstalowany system monitoringu (kamery przemysłowe), który jest wykorzystywany do sprawdzania prawidłowego wykonywania obowiązków pracowniczych i śledzenia ewentualnych naruszeń regulaminu pracy. Pracownik pyta, czy pracodawca ma prawo wykorzystywać system monitoringu do nadzorowania pracowników?
Rozwiązanie casusu:
Stosowanie kamer przemysłowych jest zjawiskiem coraz bardziej powszechnym. Pracodawcy instalują je w różnych celach – przede wszystkim dla celów bezpieczeństwa, w tym dla zapobieżenia kradzieżom, ale również dla nadzorowania pracowników. Nadzorowanie pracowników za pomocą systemów monitoringu wywołuje szereg kontrowersji i budzi opór w pracownikach. Brak jest przepisów normujących monitorowanie za pomocą kamer przemysłowych przestrzegania przez pracowników postanowień regulaminu pracy. Kwestia ta jest dyskusyjna. Na poparcie tezy, iż takie działanie pracodawcy może być uznane za nieusprawiedliwione należy przywołać opinię z 11 lutego 2004 r. unijnej Grupy Roboczej do spraw Ochrony Danych Osobowych, zgodnie z którą monitorowanie pracowników za pomocą kamer w celu sprawdzenia jakości i ilości wykonywanej przez nich pracy powinno być co do zasady niedopuszczalne w przeciwieństwie do monitorowania dla celów bezpieczeństwa. Niemniej opinia ta nie jest źródłem prawa.
Doktryna została wypracowana w oparciu o obowiązujące przepisy prawa pracy i prawa cywilnego – zwłaszcza mając na uwadze art. 111 Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika oraz art.23 Kodeksu cywilnego, który zawiera katalog dóbr osobistych człowieka, w tym wizerunek – zbiór zasad, w oparciu o które jest dopuszczalne monitorowanie pracowników:
• monitorowanie nie może przyjmować postaci zakazanej przez prawo, np tajnego instalowania kamer w pomieszczeniach, gdzie pracownik może oczekiwać zachowania swojej prywatności;
• o monitorowaniu należy uprzedzić osoby, które mogą znaleźć się w jego zasięgu. W szczególności pracownik powinien wiedzieć, jakie miejsca są monitorowane;
• dokonane zapisy powinny być przechowywane jedynie przez czas niezbędny dla celów monitorowania (np. stwierdzenia kradzieży) i w warunkach zabezpieczających je przed dostępem osób niepowołanych.
• musi istnieć usprawiedliwiony cel – np. ochrona przed napadami na pracowników, wykrycie zachowań szkodzących firmie. Pracodawca powinien być przygotowany na wykazanie tego celu w ewentualnym postępowaniu sądowym;
• podjęte środki muszą być proporcjonalne do celu i w możliwie najmniejszym stopniu ingerować w życie pracowników;
Należy mieć na względzie, że wszelkie formy monitorowania pracowników, a więc również monitoring wideo, stanowią przetwarzanie danych osobowych w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r., Nr 101, poz. 926 ze zm.). Stąd dane uzyskane poprzez monitoring muszą być w odpowiedni sposób przechowywane przez administratora danych, czyli w tym przypadku przez pracodawcę. Pracodawca jest obowiązany zapewnić przy zastosowaniu odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych, aby uzyskiwane za pomocą monitoringu informacje o pracownikach były zabezpieczone przed udostępnieniem osobom nieupoważnionym.
Piotr Kisiel, prawnik Zarządu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ Solidarność