Koniec z nadużywaniem terminowych umów o pracę

22 lutego weszły w życie przepisy ograniczające możliwość przedłużania w nieskończoność umów terminowych. Zmiana w tym zakresie została wymuszona przez Komisję Europejską na poprzedniej ekipie rządzącej po skardze złożonej przez NSZZ Solidarność.

Zgodnie z nowelizacją Kodeksu pracy od 22 lutego pracodawca ma prawo do podpisania z tym samym pracownikiem tylko trzech umów o pracę na czas określony. Ich łączna długość nie może przekroczyć 33 miesięcy. Złamanie jednego z tych warunków poskutkuje automatycznym przekształceniem terminowej umowy o pracę w umowę o pracę na czas nieokreślony.

Zmiana przepisów ma wyeliminować nadużywanie stosowania umów terminowych przez nieuczciwych pracodawców, którzy latami potrafili zatrudniać ludzi w ten sposób, pozbawiając ich stabilizacji, a nierzadko szans na ułożenie sobie życia, założenie rodziny czy zaciągnięcie kredytu na zakup własnego mieszkania. Skalę tego zjawiska pokazują chociażby kontrole przeprowadzone przez Państwową Inspekcję Pracy w 2014 roku. Ponad połowa skontrolowanych wówczas umów o pracę na czas określony została zawarta na okres dłuższy niż 12 miesięcy, a co szósta na czas przekraczający 5 lat.

Ważne zmiany
Nowelizacja Kodeksu pracy zrównała okresy wypowiedzeń umów terminowych z zasadami wypowiadania umów o pracę na czas nieokreślony, uzależniając je od stażu pracy. Obecnie wynoszą one 2 tygodnie przy zatrudnieniu krótszym niż 6 miesięcy, 1 miesiąc przy zatrudnieniu wynoszącym co najmniej 6 miesięcy oraz 3 miesiące, jeśli okres zatrudnienia wyniesie co najmniej 3 lata. Na zmianie przepisów skorzystają młodzi ludzie, którzy podejmują pierwszą pracę. Po trwającym 3 miesiące okresie próbnym pracodawca również nie będzie mógł ich zatrudniać na podstawie umów terminowych dłużej niż przez 33 miesiące.

Ponowne zatrudnienie danej osoby na okres próbny przez tego samego pracodawcę jest dopuszczone tylko w dwóch przypadkach. Jeżeli pracownik ma zostać zatrudniony przy wykonywaniu pracy innego rodzaju, albo po upływie 3 lat od dnia rozwiązania bądź wygaśnięcia poprzedniej umowy. Nowela odnosi się także do umów terminowych już zawartych. 33-miesięczny okres stosowania takich umów jest liczony od momentu wejścia nowych przepisów w życie.

Sukces Solidarności
Przepisy dotyczące zawierania umów terminowych zostały znowelizowane przez Sejm 25 czerwca 2015 roku, a zaczęły obowiązywać 22 lutego tego roku. Nowelizacja Kodeksu pracy została wymuszona na poprzedniej ekipie rządzącej przez Komisję Europejską po skardze Prezydium Komisji Krajowej NSZZ Solidarność. We wrześniu 2012 roku związkowcy zarzucili rządowi niewłaściwe implementowanie do polskiego porządku prawnego prawa europejskiego odnoszącego się do stosowania terminowych umów o pracę. W skardze do KE przypomnieli, że art. 2 dyrektywy Rady 99/70/WE zobowiązuje państwa członkowskie do wprowadzenia w życie przepisów dotyczących przeciwdziałania nadużyciom w stosowaniu umów terminowych i dyskryminowania pracowników zatrudnionych na tej podstawie. Przedstawiciele Solidarności zaznaczyli, że obowiązujący w Polsce Kodeks pracy nie zawiera ograniczeń dotyczących stosowania tego typu umów o pracę, co sprawia, że na ich podstawie pracownicy mogą być zatrudniani przez wiele lat.

W grudniu 2013 roku przedstawiciele Komisji Europejskiej poinformowali przewodniczącego związku Piotra Dudę, że skarga Solidarności została przeanalizowana, a KE przesłała władzom naszego kraju oficjalne wezwanie do usunięcia uchybień w zakresie stosowania terminowych umów o pracę.

Agnieszka Konieczny