Kolejny cios w polską gospodarkę

Parlament Europejski przegłosował reformę systemu handlu uprawnieniami do emisji CO₂. To kolejne zaostrzenie unijnej polityki klimatycznej. Zablokowanie lub choćby złagodzenie rozwiązań fatalnych dla polskiej gospodarki będzie bardzo trudne lub wręcz niemożliwe. 

 

Zmiany w systemie handlu uprawnieniami do emisji CO2 (ETS) mają umożliwić realizację celów zawartych w tzw. drugim pakiecie klimatycznym przyjętym przez przywódców państw członkowskich UE jeszcze w 2014 roku. Chodzi przede wszystkim o 40-proc. cel redukcji gazów cieplarnianych do 2030 roku w porównaniu z rokiem 1990 i dekarbonizację gospodarki do 2050 roku.

 

Kwestią budzącą największe emocje podczas głosowania w PE było ustalenie tzw. liniowego współczynnika redukcji, czyli tempa w jakim co roku będzie zmniejszana liczba pozwoleń na emisję CO₂. W 2014 ustalono, że współczynnik ten będzie wynosił 2,2 proc. Jednak w trakcie prac nad reformą komisja środowiska PE zaproponowała jego podniesienie do poziomu 2,4 proc. Ta z pozoru niewielka zmiana miałaby ogromne znaczenie dla przemysłu, gdyż przyczyniłaby się do drastycznego podniesienia cen uprawnień emisyjnych. 

 

Ostatecznie europarlamentarzyści zdecydowali w głosowaniu na pozostawienie współczynnika redukcji na wcześniej ustalonym poziomie 2,2 proc. rocznie. Polscy politycy określili to mianem sukcesu. Jednak nawet nieco niższe tempo ograniczania uprawnień do emisji CO₂ i tak oznacza gigantyczny problem dla przemysłu energochłonnego, stopniową eliminację energetyki opartej na węglu i wzrost cen energii zarówno dla przedsiębiorstw, jak i odbiorców indywidualnych. 

Inna ważna kwestia przegłosowana przez eurodeputowanych dotyczy tzw. funduszu modernizacyjnego. W jego ramach najbiedniejsze kraje członkowskie dostaną na unowocześnienie systemu energetycznego 310 mln pozwoleń na emisję. 43 proc. z tej puli przypadnie Polsce, co ma przełożyć się na miliardy zł na inwestycję w energetykę. PE wprowadził jednak zapis, zgodnie z którym korzystać z tych środków będą mogły jedynie inwestycje w instalacje emitujące mniej niż 450 g CO₂ na 1 kWh. – To zupełnie eliminuje ze wsparcia energetykę węglową – mówi Zbigniew Gidziński, ekspert NSZZ Solidarność ds. polityki klimatycznej. – Nie wiemy, jak wyglądała aktywność polskiego rządu w tej sprawie. Jednak patrząc na efekty, trzeba powiedzieć, że w tej sprawie nie uzyskaliśmy kompletnie nic, a przecież w ramach negocjacji drugiego pakietu klimatycznego Polska zrezygnowała z prawa
do jego zawetowania w zamian za ustępstwa, w tym dotyczące reformy ETS – dodaje.

 

Niekorzystne dla polskiej gospodarki są również przyjęte przez PE zapisy dotyczące sposobu podziału środków z funduszu modernizacyjnego. Zarządzanie funduszem w głównej mierze będzie należeć do Europejskiego Banku Inwestycyjnego, prowadzącego w przeszłości jednoznacznie antywęglową politykę. – Solidarność postulowała, aby o podziale środków z funduszu decydowały poszczególne kraje członkowskie. EBI powinien zostać z tego całkowicie wyłączony lub przynajmniej pełnić rolę jedynie ekspercką, a nie decyzyjną. Nie udało się tego przeforsować pomimo zapewnień przedstawicieli rządu o pełnej kontroli negocjacji. To jasno wskazuje, że celem reformy systemu ETS jest eliminacja energetyki węglowej – mówi Zbigniew Gidziński. 

 

Jak podkreśla ekspert NSZZ Solidarność, polski rząd do tej pory nie zdefiniował krajowej polityki klimatycznej, ani strategii negocjacyjnej, którą powinien konsekwentnie realizować w rozmowach z instytucjami unijnymi. – Podejmujemy jedynie działania ad hoc. Interweniujemy w momentach, gdy decyzje są już praktycznie podjęte i nie mamy szans na ich zmianę. Jedyny efekt takiego działania to utrwalanie wizerunku Polski jako kraju, który nigdy na nic się nie zgadza i chce wszystko wywrócić – wskazuje Gidziński.

 

Po głosowaniu w Parlamencie Europejskim uchwalony dokument zostanie teraz przekazany
do negocjacji międzyinstytucjonalnych w tzw. trilogu. Oprócz PE w negocjacjach wezmą udział ustaleni wcześniej przedstawiciele Rady Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej. Celem rozmów w ramach trilogu jest wypracowanie ostatecznego kształtu reformy. Zbudowanie koalicji w Radzie UE zdolnej do przeforsowania polskich postulatów będzie niezwykle trudne.
– W zasadzie jedyne co możemy teraz zrobić, to próbować dogadać się z Niemcami, aby wspólnie uzyskać lepsze rozwiązania dla energetyki węglowej. Niemcy do 2022 roku zlikwidują elektrownie jądrowe, a obecnie budują nowe bloki węglowe – wskazuje ekspert Solidarności
ds. polityki klimatycznej.

 

Łukasz Karczmarzyk

źródło foto: pixabay.com/CC0