Kiedy pracodawca może legalnie zbadać pracowników alkomatem?

Nowe zasady pomiaru alkoholu przez pracodawcę weszły w życie 5 stycznia 2016 roku. Pracodawca może dokonać badania poziomu alkoholu albo poprzez badanie wydychanego powietrza, albo poprzez badanie krwi.

Badanie wydychanego powietrza przeprowadza się przed badaniem krwi, jeżeli stan osoby badanej na to pozwala. Badanie wydychanego powietrza przeprowadza się w sposób nieinwazyjny przy użyciu urządzenia elektronicznego dokonującego pomiaru stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu metodą spektrometrii w podczerwieni lub utleniania elektrochemicznego.

Badania analizatorem wydechu nie przeprowadza się przed upływem 15 minut od chwili zakończenia spożywania alkoholu lub palenia tytoniu przez osobę badaną. Pomiaru analizatorem wydechu dokonuje się z użyciem ustnika. Ustnik podlega wymianie każdorazowo przed przeprowadzeniem pomiaru. Opakowanie ustnika należy otwierać w obecności osoby badanej. W przypadku dokonania pierwszego pomiaru analizatorem wydechu oraz uzyskania wyniku ponad 0,00 mg/l, dokonuje się niezwłocznie drugiego pomiaru. W przypadku dokonania pierwszego pomiaru analizatorem wydechu metodą utleniania elektrochemicznego oraz uzyskania wyniku ponad 0,00 mg/l, dokonuje się drugiego pomiaru po upływie 15 minut.

Badanie wydychanego powietrza może być przeprowadzone również przy użyciu analizatora wydechu nie wyposażonego w cyfrową prezentację wyniku pomiaru, a także bez użycia ustnika, jeżeli producent analizatora wydechu przewiduje taki sposób jego eksploatacji.

Z badania przeprowadzonego analizatorem wydechu wskazującego na obecność alkoholu w organizmie osoby badanej sporządza się protokół, który zawiera:
1. Dane osoby badanej:
a) imię i nazwisko,
b) numer PESEL, a jeżeli nie posiada, serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość,
c) wiek,
d) płeć,
e) wzrost – na podstawie oświadczenia osoby badanej, jeżeli jego złożenie jest możliwe,
f) masę ciała – na podstawie oświadczenia osoby badanej, jeżeli jego złożenie jest możliwe,
g) podpis, jeżeli jego złożenie jest możliwe;
2. Imię, nazwisko i podpis osoby przeprowadzającej badanie;
3. Imię, nazwisko i podpis osoby, w obecności której przeprowadzono badanie;
4. Wynik pomiaru lub pomiarów w postaci cyfrowej oraz jednostkę, w jakiej wyrażony jest wynik, a w przypadku badania przeprowadzonego wyłącznie przy użyciu analizatora wydechu niewyposażonego w cyfrową prezentację wyniku pomiaru – opis prezentacji wyniku pomiaru;
5. Datę, godzinę i minutę badania;
6. Miejsce wykonania badania;
7. Nazwę, model i numer fabryczny analizatora wydechu, którym przeprowadzono badanie;
8. Ilość, rodzaj i godzinę spożycia napojów alkoholowych przez osobę badaną w ciągu ostatnich 24 godzin – na podstawie oświadczenia osoby badanej, jeżeli jego złożenie jest możliwe;
9. Informację o chorobach, na jakie choruje osoba badana – na podstawie oświadczenia osoby badanej, jeżeli jego złożenie jest możliwe;
10. Informację o objawach lub okolicznościach uzasadniających przeprowadzenie badania oraz dacie i godzinie ich stwierdzenia;
11. Informację o żądaniu przez osobę badaną przeprowadzenia badania krwi;
12. Uwagi osoby badanej co do sposobu przeprowadzenia badania, jeżeli zostały zgłoszone.

UWAGA: Protokół z przebiegu badania przeprowadzonego analizatorem wydechu, w którym uzyskano wynik równy 0,00 mg/l, sporządza się:
1. W przypadku prowadzenia dalszego postępowania w sprawie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia;
2. Na żądanie osoby badanej – o czym należy ją pouczyć.
Protokół z przebiegu badania przeprowadzonego analizatorem wydechu, sporządzony na żądanie osoby badanej, przekazuje się tej osobie.

Badanie krwi przeprowadza się, jeżeli:
1. Osoba badana odmawia poddania się badaniu wydychanego powietrza;
2. Osoba badana, pomimo przeprowadzenia badania wydychanego powietrza, żąda badania krwi;
3. Stan osoby badanej, zwłaszcza wynikający ze spożycia alkoholu, choroby układu oddechowego lub innych przyczyn, uniemożliwia przeprowadzenie badania wydychanego powietrza;
4. Wystąpił brak wskazania stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu spowodowany przekroczeniem zakresu pomiarowego analizatora wydechu.

Z czynności pobrania krwi sporządza się protokół, który zawiera:
1. Dane osoby badanej:
a) imię i nazwisko,
b) numer PESEL, a jeżeli nie posiada, serię i numer dokumentu potwierdzającego jej tożsamość,
c) wiek,
d) płeć,
e) wzrost – na podstawie oświadczenia osoby badanej, jeżeli jego złożenie jest możliwe,
f) masę ciała – na podstawie oświadczenia osoby badanej, jeżeli jego złożenie jest możliwe,
g) podpis, jeżeli jego złożenie jest możliwe;
2.Imię, nazwisko i podpis osoby przeprowadzającej pobranie krwi;
3. Miejsce pobrania krwi od osoby badanej;
4. Datę, godzinę i minutę pobrania krwi od osoby badanej;
5. Rodzaj środka odkażającego użytego do dezynfekcji skóry;
6. Ilość, rodzaj i godzinę spożycia napojów alkoholowych przez osobę badaną w ciągu ostatnich 24 godzin – na podstawie oświadczenia osoby badanej, jeżeli jego złożenie jest możliwe;
7. Informację o chorobach, na jakie choruje osoba badana – na podstawie oświadczenia osoby badanej, jeżeli jego złożenie jest możliwe;
8. Informację o objawach lub okolicznościach uzasadniających przeprowadzenie badania oraz dokładnej dacie i godzinie ich stwierdzenia.
Z czynności badania krwi się także sporządza się protokół. W przypadku powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że pobranie krwi może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia osoby badanej, decyzję o pobraniu krwi lub odstąpieniu od jej pobrania podejmuje lekarz.

Do przeprowadzania badań wydechu nie trzeba posiadać odpowiednich uprawnień. Ważne, aby urządzenie było atestowane. Dlatego pracownik nie może odmówić badania z uwagi na to, że dokonuje go w jego mniemaniu osoba nieuprawniona. Niemniej pracownik może żądać sporządzenia protokołu z badania. Jeśli pracownik nie chce poddać się badaniu, wtedy pracodawca ma prawo zawiadomić policję i wezwać ją na miejsce celem dokonania badania. Wtedy też pracownik może zażądać badania krwi.

Nasza Kancelaria często ma do czynienia ze sprawami wynikającymi ze zwolnień z powodu przekroczenia dopuszczalnego poziomu alkoholu. Niestety sądy w takich sprawach rzadko są wyrozumiałe i sprawy przeważnie kończą się negatywnie dla pracownika. Niemniej jednak wadliwe dokonanie pomiaru może być podstawą skutecznego zaskarżenia wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę.

Małgorzata Karolczyk-Pundyk

W razie wątpliwości co do powyższego tekstu zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią.
www.kancelaria-porada.pl
biuro@kancelaria-porada.pl
tel. 781 729 460