Dobrowolne poddanie się karze, a punkty karne

Wykroczenia w ruchu drogowym są statystycznie zdecydowanie najczęściej popełnianymi wykroczeniami. Zgodnie z kodeksem wykroczeń popełnienie wykroczenia drogowego wiąże się z koniecznością poniesienia kary (nagana, grzywna, ograniczenie wolności, areszt), czasami środka karnego (zakaz prowadzenia pojazdów, przepadek przedmiotów, nawiązka, obowiązek naprawienia szkody). Jednakże popełnienie wykroczenia drogowego wiąże się także z obowiązkiem ukaraniem tzw. punktami karnymi. 

 

O punktach karnych nie wolno nam zapominać, albowiem jest to „integralny” element ukarania za popełnienie wykroczenia drogowego. Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy o kierujących pojazdami kierowca lub osoba posiadająca pozwolenie na kierowanie tramwajem, która kierując pojazdem popełniła naruszenie przepisów ruchu drogowego stwierdzone mandatem karnym, prawomocnym wyrokiem sądu lub orzeczeniem organu orzekającego w sprawie o naruszenie w postępowaniu dyscyplinarnym, otrzymuje punkty odpowiadające temu naruszeniu z dniem uprawomocnienia się rozstrzygnięcia.

 

Pomijając już sam fakt, że jeszcze przed uprawomocnieniem się wyroku wpisowi do ewidencji podlegają tzw. punkty próbne, to już po zakończeniu postępowania zostaną wpisane punkty ostateczne, a to może doprowadzić w niektórych okolicznościach nawet do zatrzymania prawa jazdy przez starostę. W szczególności należy o tym pamiętać w momencie, kiedy organ prowadzący czynności wyjaśniające w zakresie popełnionego wykroczenia proponuje obwinionemu dobrowolne poddanie się karze. Powyższa propozycja opiewa jednak jedynie na warunki przewidziane przez kodeks wykroczeń lub kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, nie obejmuje ona jednak informacji o tym, że w razie dobrowolnego poddania się karze na koncie obwinionego pojawią się punkty karne.

 

Dosyć boleśnie przekonał się o tym pewien mieszkaniec Gdańska. Nie przyjął on mandatu za popełnienie wykroczenia drogowego, więc sprawę miał rozstrzygnąć sąd. Kierowca zaakceptował dobrowolne poddanie się karze i zakończenie postępowania bez rozprawy, w ramach których wymierzono mu karę grzywny i sześć miesięcy zakazu prowadzenia pojazdów. Nikt wówczas nie pouczył jednak sprawcy wykroczenia, że w razie skazania otrzyma również 10 punktów karnych. Dopiero po kilku miesiącach zdał sobie sprawę z tego, że przypisano mu punkty, które po uprawomocnieniu się wyroku sądu zostały wpisane ostatecznie do ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego. Od razu, gdy sprawca dowiedział się o dopisaniu do ewidencji punktów karnych, zaskarżył tę czynność do Sądu Administracyjnego wskazując, że niepoinformowanie i brak pouczenia skarżącego jako osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia o okoliczności prawnej mającej wpływ na jego prawa i obowiązki w postaci wysokości punktów karnych związanych z wykroczeniem z art. 87 § 1 k.w. oraz o skutkach prawnych wpisu tymczasowego i wpisu ostatecznego, o których mowa w art. 130 ustawy Prawo o ruchu drogowym w brzmieniu sprzed 4.06.2018 roku, skutkowało wyrażeniem przez sprawcę pod wpływem istotnego błędu co do prawa zgody na dobrowolne poddanie się karze i skierowanie wniosku o dobrowolne poddanie się karze. Sąd Administracyjny nie podzielił jednak tego poglądu wskazując, że w postępowaniach o wpis punktów karnych do ewidencji, policja nie ma obowiązku stosowania przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Funkcjonariusze policji nie są zobowiązani do udzielania kierowcy informacji, wskazówek czy pouczeń, w tym dotyczących wpisu do ewidencji. Wpis i wykreślenie z ewidencji nie odbywa się bowiem w toku postępowania administracyjnego, do którego mają zastosowanie zasada informowania stron i zasada czynnego udziału strony. 

 

Powyższe prowadzi do konkluzji, że funkcjonariusze policji – oferując dobrowolne poddanie się karze – mają prawo niejako „zataić” przed obwinionym informację o tym, że godząc się na warunki przyjęcia odpowiedzialności będzie on się musiał liczyć z wpisem punktów karnych. Wobec powyższego każdy obywatel stający przed możliwością dobrowolnego „układu” z organami ścigania musi pamiętać, że przy popełnieniu wykroczenia lub przestępstwa w ruchu drogowym, oprócz kary, przyjmuje na siebie automatycznie punkty karne.