Czy nagrywanie rozmów telefonicznych lub wykonywanych osobiście jest legalne?
Wielu z nas zastanawia się, czy nagrywanie dźwięku lub dźwięku i obrazu dokumentujące wypowiedzi i zachowanie osób trzecich jest zgodne z prawem, a przede wszystkim, czy takie nagranie można wykorzystać w przyszłości np. w sądzie w celu ochrony naszych praw. Odpowiedź na tak zadane pytanie nie może mieć charakteru kategorycznego i będzie zależeć od wielu okoliczności wynikających ze stanu faktycznego.
Przede wszystkim żaden przepis nie zabrania nagrywać rozmowy telefonicznej czy też osobistej, w której nagrywający bierze udział jako rozmówca. Jednak należy mieć na względzie, że w przypadku, w którym nie jesteśmy czynnym rozmówcą, to wówczas nasze zachowanie może wypełniać znamiona czynu zabronionego z art. 267 § 1 Kodeksu karnego, wskazującego, że kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do informacji dla niego nieprzeznaczonej, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do sieci telekomunikacyjnej lub przełamując, albo omijając elektroniczne, magnetyczne, informatyczne lub inne szczególne jej zabezpieczenie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Co istotne, powyżej opisany czyn jest ścigany na wniosek pokrzywdzonego, a zatem mając świadomość, że byliśmy podsłuchiwani, koniecznym jest nie tylko zawiadomienie organów ścigania (policja, prokuratura) o popełnieniu przestępstwa, ale również złożenie wniosku o ściganie.
Warto również zwrócić uwagę na treść art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którymi dobra osobiste człowieka pozostają pod ochroną ustawodawcy i w związku z powyższym osoba, której dobro (w tym przypadku tajemnica korespondencji lub wizerunek) zostało naruszone, ma możliwość wystąpienia do sądu z powództwem cywilnym. Co prawda ustawodawca nie określił, czy samo nagranie, bez publikacji w jakimkolwiek środku masowego przekazu (Internet, prasa, telewizja, radio) powoduje możliwość żądania ochrony poprzez wszczęcie procesu cywilnego, jednakże należy wskazać, iż ciężko obronić taki pogląd.
Czym innym jest publikacja nagrania bez zgody nagrywanego. W szczególności zaś takie zachowanie spełnia przesłanki naruszenia dobra cywilnego w sytuacji, gdy nasza wypowiedź zawiera wypowiedzi mogące poderwać zaufanie do naszej osoby. Publikacja naszego wizerunku bez naszej zgody obarczona jest również opatrzona odrębną odpowiedzialnością wynikającą z treści art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zgodnie z którym rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.
Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych oraz osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.
Czym innym jest możliwość wykorzystania nagrania w trakcie procesu sądowego. W odniesieniu do postępowania cywilnego Sąd Najwyższy orzekł, że jeżeli strona nie zakwestionowała skutecznie w toku postępowania autentyczności omawianego materiału (dźwiękowego), nie ma zasadniczych powodów do całkowitej dyskwalifikacji dowodu z nagrań rozmów telefonicznych, nawet jeżeli nagrań tych dokonywano bez wiedzy jednego z rozmówców. Zaś w zakresie postępowania karnego potencjalne wątpliwości rozwiał sam ustawodawca, który w treści art. 168a Kodeksu postępowania karnego wskazał, że dowodu nie można uznać za niedopuszczalny wyłącznie na tej podstawie, że został uzyskany z naruszeniem przepisów postępowania lub za pomocą czynu zabronionego, o którym mowa w art. 1 § 1 Kodeksu karnego, chyba że dowód został uzyskany w związku z pełnieniem przez funkcjonariusza publicznego obowiązków służbowych, w wyniku: zabójstwa, umyślnego spowodowania uszczerbku na zdrowiu lub pozbawienia wolności.
Bartosz Jakubowski
CDO24 Centrum Ochrony Prawnej
Infolinia: 801 00 31 38
Informujemy, że powyższy artykuł nie jest opinią ani poradą prawną i nie może służyć jako ekspertyza przed sądem, urzędem czy osobą prywatną. Proszę pamiętać, że ze względu na długość opracowania artykuł dostarcza jedynie informacji ogólnych, które w konkretnym przypadku nie mogą zastąpić porady prawnej.
Proszę pamiętać, że osoby posiadające Ochronę Prawną CDO24 zawsze mogą zasięgnąć dodatkowych informacji w departamencie prawnym CDO24 pod numerem telefonu 801 003 138 (lub 32 44 57 822), który działa codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.30. Pozostałe osoby zainteresowane posiadaniem ochrony prawnej zapraszamy do zapoznania się z ofertą CDO24 na stronie internetowej www.cdo24.pl.