Akt poświadczenia dziedziczenia

Usankcjonowanie nabycia prawa do spadku po określonym spadkodawcy jest możliwe na drodze postępowania sądowego w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku lub w formie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego sporządzonego przez notariusza. Podkreślenia wymaga fakt, iż zgodnie z art. 95. ustawy prawo o notariacie zarejestrowane w ogólnokrajowym rejestrze elektronicznym notarialne akty poświadczenia dziedziczenia mają takie same skutki prawne jak sądowe, prawomocne postanowienie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku.

Podstawową zaletą przeprowadzenia czynności związanych z nabyciem prawa do spadku w drodze aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza jest szybkość takiego postępowania. Podkreślić należy, iż czas oczekiwania na prawomocne rozstrzygnięcie sprawy o stwierdzenie nabycia spadku na drodze sądowej na terenie województwa śląskiego zwykle oscyluje w granicach kilku miesięcy (przy założeniu braku problemów z ustaleniem kręgu spadkobierców i ich adresów do doręczeń). Z uwagi na powyższe dokonanie aktu poświadczenia dziedziczenia jest rozwiązaniem znacznie prostszym (nie ma konieczności sporządzenia pisemnego wniosku) i szybszym (przy założeniu możliwości osobistego stawiennictwa wszystkich spadkobierców przed notariuszem i zgromadzeniu niezbędnych dokumentów).

W celu dokonania przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia należy mu przedłożyć odpis aktu zgonu spadkodawcy oraz podać numer PESEL zmarłego, odpisy aktów urodzenia spadkobierców (którzy nie zawierali związku małżeńskiego), odpisy aktów małżeństwa pozostałych spadkobierców oraz testament spadkodawcy (w przypadku dziedziczenia na podstawie testamentu). Warunkiem koniecznym jest również osobisty udział wszystkich spadkobierców w czynności prowadzonej przez notariusza.

Opłata sądowa w sprawie o sądowe stwierdzenie nabycia spadku na podstawie art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. wynosi 50 zł . Zgodnie z rozporządzeniem ministra sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej za sporządzenie aktu poświadczenie dziedziczenia ustawowego lub testamentowego opłata wynosi 50 zł netto. Należy, wziąć pod uwagę iż przy sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia konieczne będzie sporządzenie tzw. protokołu poświadczenia dziedziczenia (koszt 100 zł netto) oraz protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu (koszt 50 zł netto), przy sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia na podstawie testamentu. Biorąc pod uwagę powyższe, realny koszt sporządzenia stwierdzenia nabycia praw do spadku jest kilkukrotnie wyższy, niż sądowe stwierdzenie nabycia spadku, jednak w typowych sprawach nie powinien przekroczyć kwoty 300-400 zł.

Niestety sporządzenie przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia nie zawsze będzie możliwe. Podstawowym problemem może okazać się brak możliwości osobistego stawiennictwa jednego ze spadkobierców (który na przykład przebywa za granicą i nie ma możliwości przyjazdu do kraju).

Notariusz odmawia sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, jeżeli w stosunku do danego spadku został już uprzednio sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia lub zostało wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub w toku sporządzania protokołu dziedziczenia ujawnią się okoliczności wskazujące, że przy jego sporządzeniu nie były obecne wszystkie osoby, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi, lub też na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne, albo istnieją lub istniały testamenty, które nie zostały otwarte lub ogłoszone. Nadto należy wskazać, iż notariusz odmówi sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia w sprawie, w której brak jest jurysdykcji krajowej lub testament spadkodawcy jest tzw. testamentem szczególnym.

Reasumując, jeżeli stan faktyczny sprawy nie jest sporny, krąg ustawowych spadkobierców jest znany, a spadkodawca pozostawił testament spełniający wszystkie ustawowe wymogi regulacja prawa do spadku po określonym spadkodawcy w drodze aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza wydaje się rozwiązaniem korzystniejszym – ze względu na oszczędność czasu, jednocześnie nie będąc rozwiązaniem znacznie droższym w stosunku do sądowego stwierdzenia nabycia spadku.

Tomasz Kosterka

CDO24 Centrum Ochrony Prawnej
Infolinia: 801 00 31 38

Informujemy, że powyższy artykuł nie jest opinią ani poradą prawną i nie może służyć jako ekspertyza przed sądem, urzędem czy osobą prywatną. Proszę pamiętać, że ze względu na długość opracowania artykuł dostarcza jedynie informacji ogólnych, które w konkretnym przypadku nie mogą zastąpić porady prawnej.

Przypominamy, że osoby posiadające Ochronę Prawną CDO24 mogą zawsze, na bieżąco zasięgnąć dodatkowych informacji w departamencie prawnym CDO24 pod numerem telefonu 801 00 31 38 lub 32 4781700. Pozostałe osoby zainteresowane posiadaniem ochrony prawnej zapraszamy do zapoznania się z ofertą CDO24 na stronie internetowej www.cdo24.pl.