Adwokat za darmo

Proszę Państwa w telewizji często w filmach widzę, że mówią o adwokacie za darmo. W jakich sprawach i kiedy? (Waldemar O.)

Nierzadko zdarza się, iż niespodziewanie stajemy się stroną w postępowaniu sądowym, czy to w postępowaniu cywilnym, czy w karnym. Niestety, aby móc skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej wykwalifikowanego adwokata czy radcy prawnego, musimy liczyć się z poniesieniem częstokroć bardzo wysokich kosztów, których nierzadko nie jesteśmy w stanie ponieść ze względu na własne możliwości finansowe. Proszę pamiętać, iż będąc posiadaczem karty CDO 24, nie musi Pan martwić się o obrońcę czy pełnomocnika w postępowaniu sądowym, jeżeli sprawa sądowa objęta jest zakresem Ochrony Prawnej CDO24. Niemniej jednak poniżej postaram się krótko odpowiedzieć na zadane przez Pana pytanie. Co więc można zrobić w takiej sytuacji?

Zarówno w postępowaniu cywilnym, jak i karnym, podstawą uzyskania obrony z urzędu jest złożenie w sądzie stosownego wniosku, w którym osoba ubiegająca się o pomoc prawną z urzędu wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego, bez uszczerbku finansowego dla siebie i swojej rodziny.

Oznacza to, iż osoba zainteresowana obrońcą lub pełnomocnikiem z urzędu, będzie zobowiązana do przedłożenia dokumentów, które będą potwierdzały uzyskiwany miesięcznie dochód oraz wszystkie wydatki, które osoba taka ponosi w związku z utrzymaniem siebie i rodziny. Wśród wspomnianych dokumentów mogą znaleźć się np. wypełniony druk PIT czy odcinek renty. Sąd może jednakże zarządzić stosowne dochodzenie, jeżeli na podstawie okoliczności sprawy lub oświadczeń strony przeciwnej powziął wątpliwości co do rzeczywistego stanu majątkowego strony domagającej się ustanowienia lub zastępowanej przez ustanowionego adwokata lub radcę prawnego.

Proszę pamiętać, iż jeżeli pragnie Pan uzyskać obrońcę z urzędu konieczne jest złożenie wspomnianego już wcześniej wniosku w sądzie, w którym sprawa będzie rozpatrywana, bądź już się toczy. Wniosek taki, co do zasady można zgłosić zarówno pisemnie, wraz z wnioskiem o zwolnienie z ponoszenia kosztów sądowych, bądź jako osobny wniosek, ale również ustnie do protokołu. Każdy wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu rozpatrywany jest indywidualnie, w odniesieniu do przedłożonych w sądzie dokumentów. Jeżeli sąd uzna, iż w konkretnej sprawie udział fachowca jest niezbędny, postanowi o przydzieleniu obrońcy z urzędu. Niestety, jeżeli jednak okaże się, że tak złożony wniosek został rozpatrzony negatywnie, nie ma możliwości ponownego ubiegania się o przydzielenie obrońcy z urzędu w tym samym postępowaniu.

Ustawodawca wskazał jednak w Kodeksie postępowania karnego sytuacje, w których nie można odmówić oskarżonemu ustanowienia obrońcy z urzędu. Zgodnie więc z art. 79 K.p.k. obrońca z urzędu musi zostać ustanowiony dla oskarżonego będącego osobą nieletnią, głuchą, niemą, niewidomą lub gdy zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności. Ponadto, oskarżony musi posiadać obrońcę, jeżeli sprawa toczy się przed sądem okręgowym, zaś oskarżonemu zarzucane jest popełnienie zbrodni, czyli przestępstwa zagrożonego pozbawieniem wolności na co najmniej 3 lata, bądź gdy jest pozbawiony wolności.

Ustanowienie adwokata lub radcy prawnego przez sąd jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego, a więc upoważnieniem do reprezentowania osoby zainteresowanej w sprawie. Adwokat lub radca prawny ustanowiony przez sąd jest obowiązany zastępować stronę do prawomocnego zakończenia postępowania, chyba że z postanowienia sądu wynika, iż obowiązek zastępowania strony ustaje wcześniej.

Masz jakieś pytania prawne do CDO24? Napisz do nas: gazeta@cdo24.pl, może Twój problem poruszony zostanie w następnym artykule!

Paulina Szatka
CDO24
Centrum Ochrony Prawnej
Infolinia: 801 00 31 38